Ekinezya, bağışıklık sistemini güçlendirmek için yaygın olarak kullanılan bir bitkisel takviyesidir. Aynı zamanda soğuk algınlığı için kullanılan geleneksel ilaçlardan da biridir. Fakat ekinezya’nın faydaları elbette bu kadar ile sınırlı değildir; cilt sağlığından, dibete, anksiyeteden ağrı kontrolüne kadar daha birçok başka potansiyel faydalara sahiptir. Ekinezyanın bu faydaları içeriğindeki güçlü bileşenlerden kaynaklanmaktadır ve adeta mucizevi bir bitki olarak nitelendirilmektedir.
Bu yazıda ekinezya’nın sağlık açısından faydalarına dair bilgiler bulunmaktadır.
Ekinezya’nın Yararları
Ekinezya çok güvenli kabul edilir, ancak takviyeler FDA tarafından tıbbi kullanım için onaylanmamıştır ve genellikle sağlam klinik araştırmalardan yoksundur. Yönetmelikler onlar için üretim standartları belirler, ancak bunların güvenli veya etkili olduklarını garanti etmemektedir. Bu yüzden herhangi bir tedavi planına ekinazya takviyesi dahil etmeden önce uzman bir doktora danışılması tavsiye edilmektedir.
Soğuk Algınlığı
Ekinezya belki de soğuk algınlığı için geleneksel kullanılan ilaçlar arasında en fazla bilinendir. 282 hastayı kapsayan bir çalışmada, soğuk algınlığının ilk belirtisinde alınan ekinezya semptomların şiddetini azaltmıştır. Ekinezya kullanımı üzerine yapılan farklı klinik çalışmalar, ekinezanın soğuk algınlığı tedavisinde ya yardımcı olabileceğini ya da hiçbir etkisi olmadığını göstermektedir. Bir meta-analiz ekinezya ekstraktlarının soğuk algınlığını önlediğini ve ortalama 1,4 gün daha kısa sürdüğü tespit edilmiştir. Soğuk algınlığından sorumlu en yaygın virüs olan rinovirüs soğuk algınlığının etkilerini incelerken, ekinezya soğuk algınlığı semptomlarının önlenmesine yardımcı olmuştur. Farklı bir meta-analiz bazı ekstraktların soğuk algınlığının önlenmesinde klinik olarak anlamlı bir etkisi olmadığını bulmuştur. Ekinezya ekstraktlarının soğuk algınlığı semptomları üzerindeki olumlu etkileri, muhtemelen anti-inflamatuar aktivitesinden hava yolu üzerindeki etkisidir.
Bağışıklık Sistemi
3 gün tedavi edilen 6 yetişkinde yapılan bir çalışmada, ekinezya özütü enflamasyonu azaltmış ve enfeksiyonla savaşan moleküllerin (IFN-alfa) üretimini arttırmıştır. Ekinezya’nın genel bağışıklık işlevini desteklediği, inflamasyonu azalttığı yönünde fikirler bulunmaktadır. Ekinezya özütü, farelerde ve sıçanlarda dolaşan beyaz kan hücrelerinin ( lenfositler ve monositler ) sayısını artırmaktadır. Ekinezya, akciğer hücrelerinde viral enfeksiyondan sonra enflamatuar molekülleri ( IL- 6, IL-8 ) inhibe etmiştir. İnsan hava yolunun bir modelinde, ekinezya ile tedavi akciğerlerdeki mukusu azaltmıştır. (mukopolisakkarit ve müsin azalması) Fare beyaz kan hücrelerinde, ekinezya antikor (immünoglobulin) üretimini çelişkili yollarla etkilemiştir. Bazı çalışmalar antikorların arttığını göstermesine rağmen, diğerleri ekinezanın hiçbir etkisi olmadığını veya hatta antikorları azaltabileceğini bildirmiştir.
Cilt Sağlığı
49 hasta üzerinde yapılan bir çalışmada ekinezya ile 3 ay tedavi, atopik dermatit (kızarıklık ve şişlik) semptomlarının iyileşmesine yardımcı olmuştur. Hücrelerde ekinezya serbest radikaller tarafından kolajen yıkımını inhibe etmiştir. Sıçanlarda topikal uygulamadan sonra yara iyileşmesine (sikatatize) de yardımcı olmuştur. Bu, antioksidan aktivitesine ve cilt tahrişini azaltma yeteneğine (hiyalüronidazın inhibisyonu) atfedilir. Ekinezya, P. acnes bakterilerinin büyümesini engelleyerek ve iltihabı sınırlandırarak akne tedavisinde yardımcı olabilir.
Kaygı(Anksiyete)
Günümüzde artık Ansiyete tedavisine tamamlayıcı olarak şifalı bitkilerin yararları konusunda birçok kanıt bulunmaktadır ve ekinezya da bu bitkiler arasında yer alabilir. Ekinezya, 7 gün boyunca ekinezya alan 32 sağlıklı yetişkinde hafif kaygıyı azaltmıştır. Sıçanlarda ekinezya anksiyete benzeri davranışları azaltmıştır. Bu, ekinezya’nın CB2 kanabinoid reseptörüne bağlanma yeteneğinden kaynaklanabilir.
Enflamasyon
Ekinezya özleri hem topikal hem de oral kullanımdan sonra sıçanlarda antienflamatuar etkiye sahiptir. Ekinezya özütü, salbutamole benzer bir etkiye sahip olan, kobaylarda hava yolu inflamasyonunu ve genişletilmiş hava geçişlerini azaltmıştır. Ekinezya, pro-enflamatuar moleküllerin inhibisyonu yoluyla ve kannabinoid reseptörüne bağlanarak iltihabı azaltır. Bu mutlaka enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olmaz, ancak enfeksiyon semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. Bu etkiler, ekinezanın, enflamatuar moleküllerin ( prostaglandinler, tromboksan ve levuloglandinler) oluşumuna yardımcı olan bir enzim olan siklooksijenazı inhibe etme yeteneğinden kaynaklanabilir. Siklooksijenaz, aspirin ve ibuprofen gibi steroidal olmayan anti-enflamatuar ilaçların (NSAID’ler) hedefidir.
Antimikrobiyal Aktivite
Virüsler
Çoklu hücre çalışmalarında, ekinezya herpes simpleks, rinovirüsler, insan, kuş ve domuz gribi virüslerine karşı antiviral aktiviteye sahiptir. Ekinezya, hücreye girdikten sonra virüslere karşı etkili değildir. Köpek böbrek hücrelerinde ekinezya özütü influenza A virüsünün hücrelere bağlanmasını önleyerek virüsün girmesini önlemiştir. Ekinezya özütü farelerde influenza enfeksiyonunun şiddetini azaltmıştır. Ekinezya, büyük olasılıkla zarlarla etkileşme ve hemagglutinin ve nöraminidaz reseptörlerini bloke etme kabiliyeti yoluyla etkilerini esas olarak membranlı virüslerde (herpes simpleks, grip ve koronavirüsler gibi) göstermiştir.
Mantar
Ekinezya maya büyümesini inhibe etmiştir. ( Candida albicans ) Farelerde ekinezya tedavisi farklı türlerle ( C. albicans ve Listeria monocytogenes ) ölümcül enfeksiyonlara karşı korunmuştur. Bu etki ekinezya mantar hücre duvarına zarar verme yeteneğinden kaynaklanabilir.
Bakteri ve Parazitler
Ekinezya S. pyogenes, H. influenzae, C. difficile ve P L. pneumophila’ya karşı antibakteriyel aktiviteye sahiptir, Ayrıca İnsan hücrelerinde, ekinezya L. major ve T. Brucei, L. donovani parazitlerini de öldürmektedir.
Diyabet
Şişmanlık, insülin direncini artırabilir, bu da hücrelere daha az miktarda glikoz ve kandaki daha yüksek glikoz seviyelerine yol açabilir. Zamanla bu tip 2 diyabetlere yol açabilir. Ekinezya özleri fare yağ hücrelerinde insülin aktivitesini arttmış ve bu da glikoz alımının artmasına neden olmuştur. Buna PPAR-gama’nın aktivasyonu neden olmaktadır. Bu nedenle, ekinezya obezite veya tip 2 diyabet ile ilişkili insülin direncinin tedavisinde yararlı olabilir.
Ağrı
Ekinezya özütü, ağrı algırını etkileyen ve iltihabı azaltan bir reseptör olan TRPV1 reseptörünü inhibe eder. Ayrıca ağrıyı hafifleten steroidal olmayan anti-enflamatuar ilaçların (NSAID’ler) hedefi olan siklooksijenaz enzimlerini de inhibe etmektedir.
Depresyon
Ekinezya ekstraktı sıçanlarda antidepresan etkilere sahiptir ve L-DOPA’nın ( dopamine dönüşen bir amino asit) uyarıcı etkilerini arttırmaktadır.
Kanser Araştırmaları
Ekinezya, kanserli kolon ve pankreas hücrelerinin büyümesini engellemektedir. Ekinezya ayrıca kemoterapi ile tedavi edilen normal hücrelerin ölümünü önleyerek sadece kanserli hücrelerin ölümüne neden olmuştur. Bununla birlikte, birçok maddenin ağartıcı gibi düpedüz toksik kimyasallar dahil olmak üzere hücrelerde anti-kanser etkileri vardır. Bu onların tıbbi değeri olduğu anlamına gelmemektedir. Aksine, kanser hücrelerinde araştırılan çoğu madde (doğal veya sentetik), güvenlik veya etkinlik eksikliği nedeniyle daha fazla hayvan çalışmasını veya klinik denemeyi geçemez.
ncbi.nlm.nih.gov
