Yunanlılara göre Yunanistan değil Ellada olarak isimlendirilen resmi adıyla “Helen Cumhuriyeti”. 131.957 km2’lik yüzölçümü ile nispeten küçük bir ülke. Nüfusları ise yaklaşık 11 milyon civarında. Fakat küçük olmasına rağmen Yunanistan’ın dünya üzerindeki tarihsel etkisi oldukça büyük.
Yunanlılar Batı medeniyetinin başlangıcı olarak kabul edilmekte. Antik Yunanistan Helenistik Yunanistan Roma Yunanistan’ı Bizans Yunanistan’ı Yaklaşık 400 yıl süren Osmanlı Yunanistan’ı derken bugünkü Yunanistan 25 Mart 1821’de bağımsızlığını kazanması sonucu ortaya çıktı.
Tarih boyunca 3 kıtada da yer aldılar. Avrupa, Asya ve Afrika… Yani bir zamanlar siyahi Afrikalılar bile Yunanca konuşuyorlardı. Günümüzde Avrupa’daki dillerin neredeyse hepsinde Yunanca kökenli kelimelerin bulunması da bu yüzden. Türkçeye de Yunancadan geçmiş pek çok kelime var.
Yunanca 4000 yıl boyunca değişikliklere uğrasa da bugün dünyanın en eski dillerinden biri. Burası felsefenin, tiyatronun, en önemlisi de demokrasinin doğduğu ülke. Bilim alanında da oldukça katkı sağlamışlar. Mesela Güneş’in ortada olduğu ve gezegenlerin onun etrafında yörüngelerde döndüğü teorisini ortaya atan ilk kişi Antik Yunanlı bir gökbilimciydi.
Su değirmeni, deniz feneri, vinç, mancınık, buhar makinesi, merkezi ısıtma sistemi yaptıkları icatlardan bazıları. Bugün matematik alanında sıkça ismini duyduğumuz Pisagor, Öklid, Arşimet Yunanlı matematikçiler. Dünya üzerindeki ilk tarihçi de Yunan yazar Heredot. İlk olimpiyat oyunları da M.
Ö 776’da Yunanistan’da gerçekleşti. M.Ö 500 yılında Batı dünyasında ilk belediye çöplüğünün uygulandığı ülke de burası. Bugünkü Yunanistan’a coğrafi açıdan bakacak olursak: Doğusunda Ege Denizi… Güneyinde Akdeniz… Batısında İyon Denizi… Kuzeybatısında Arnavutluk.
.. Kuzeyinde Kuzey Makedonya Cumhuriyeti ve Bulgaristan… Kuzeydoğusunda ise Türkiye bulunmakta. Bu arada Avrupa Birliği (AB) ülkesi oldukları için Türklerden Schengen vizesi istemekteler. Yunan vatandaşları ise Türkiye’ye vize almadan kendi kimlikleriyle girebiliyorlar. Yunanistan dünyanın en uzun 11.
sahil şeridine sahip. Ülkenin denize en uzak noktası sadece 135 km. Kaynaklara göre farklılık gösterse de ülkede 227 tanesinde yerleşimin bulunduğu 6.000 ada var. En popüler adalarından biri olan Santorini adası, volkanik kumsallara sahip. Zaten adanın hilal şeklinde olması M.Ö 1650 – 1450 yılları arasında gerçekleşmiş olan volkanik patlamalar sonucu ortaya çıkmış.
Evlerinin, kapılarının, pencerelerinin, çatılarının mavi renkli olmasının sebebi ise mavinin kendilerini kötülüklerden koruduğuna inanmaları. Ayrıca nazar boncuğu inancı Yunanlılarda da yaygın olarak bulunmakta. Tıp biliminin babası Hipokrat’ın memleketi olan İstanköy (Kos) adası da ülkede bulunan adalardan biri.
Dünyanın en uzun ömre sahip insanlarının yaşadığı Ahikerya Adası da burada bulunuyor. Ortalama insan ömrü burada 90 yıl. Bu arada dünyadaki toplam ticari gemi filosunun yaklaşık %20’si Avrupa Birliği’ndekinin ise %70’i Yunanistan’a ait. Ülke coğrafi olarak 13 bölgeye ayrılmıştır ve 1 özerk bölgesi bulunmaktadır.
En büyük şehirleri başkent Atina, Selanik ve Patra. Atina dünyanın en eski başkentlerinden biri. 7000 yıllık bir geçmişe sahip. Nüfusun %40’ı burada yaşamakta. Ülkenin %93’ünü Yunanlılar geriye kalan %7’lik kısmını ise çoğunlukla Arnavutlar, Romanlar ve Türkler oluşturmakta.
Ülkenin dışında yaşayan en kalabalık Yunan nüfusu ise 400.000 kişi ile Avusturalya’nın Melbourne şehrinde yaşamakta. Nüfusun yaklaşık %95’i Hristiyan ve çoğu Ortodoks. Ülkenin özerk olarak bahsettiğim bölgesi ise Aynaroz. “Kutsal Dağ” olarak kabul edilen bu bölge sadece 2.
000 kişinin yaşadığı izole bir yer. İlginç olan şey tamamen keşişler ve rahipler tarafından yönetilen bir manastır devleti olması. İçeriye özel bir izinle giriliyor. Ve günlük ziyaretçi sayısı kısıtlanmış durumda. Üstelik erkek değilseniz giremiyorsunuz. Yani bu bölgede kadınlar ne yaşayabiliyor ne de bölgeyi ziyaret amaçlı bile olsa girebiliyor.
Tüm bu kısıtlamalara rağmen tabii ki istisnalar olmuş. Mesela Yunan Güzellik Yarışması’nın birincilerinden biri olan Aliki Diplarakou, erkek kılığına girerek içeri sızmayı başarmış. Ülke Avrupa’nın en dağlık arazisine sahip. Topraklarının %80’i dağlık. En yüksek dağı ise 2918 metre yüksekliğe sahip UNESCO tarafından koruma altında olan ve inanışa göre Zeus, Afrodit gibi Yunan tanrılarının evi olarak kabul edilen Olimpos Dağı.
Topraklarının bu kadar engebeli olmasının sebebi Yunan mitolojisinde şöyle açıklanıyor: Efsaneye göre Tanrı dünyayı yaratırken tüm toprağı bir süzgeçle elemiş ve her ülke iyi bir toprağa sahip olduktan sonra süzgeçte kalan taşları omzunun üzerinden fırlatmış ve Yunanistan yaratılmış.
İşin aslı ise Yunanistan bir zamanlar tamamen sualtında olan bir kara parçasıydı. Avrupa’ya tektonik bir levha çarptığında çarpışma, Yunanistan’ın dağlık alanlarını oluşturdu. Plaka hala hareket ettiği için bugün Ege’nin her yerinde depremlere neden oluyor. Ve yeni adacıklar oluşuyor.
Ülke sismik açıdan en aktif ülkelerden biri. Ülkemiz gibi 1. derece deprem kuşağı üstünde yer alıyor. Ormanlar ülkenin yaklaşık %50’sini kaplıyor. Antik Yunan döneminde ağaç kesmenin cezası idammış. Şimdi ise 1 yıla kadar hapis ve 5000 euro para cezası kesiliyor. Yunanistan dünyanın en büyük 3.
zeytinyağı üreticisi. Ülkede 120 milyondan fazla zeytin ağacı bulunuyor. Ve bunların bazıları 13. yüzyıldan kalma. Tarım, ekonominin sadece %4’ünü oluştururken ekonominin %80’inden fazlasını turizm ve hizmet sektörleri oluşturmakta. Yunanistan, sıcak denizlere sahip olması nedeniyle Avrupa ülkelerinin yaz tatillerini geçirdikleri bir bölge.
Her yıl ülke nüfusundan daha fazla insan Yunanistan’ı ziyaret etmekte. Hatta Yunanistan, çoğu ülkeden daha fazla uluslararası havaalanına sahip. 16 tane uluslararası havaalanı var. Ve burası dünyada en fazla Turist çeken 13. ülke konumunda. Yunanlıların günlük yaşamına bakacak olursak asgari ücret 758 euro.
Ve her yıl iki ay ekstra maaş ikramiye olarak verilmekte. Bankalar, resmi daireler ve devlet kurumları sabah 7.30 – 8.00 gibi işe başlayıp öğlen 14.00’a kadar çalışıyor. 14.00 ile 17.00 arası “Siesta” saati oluyor. Ve bu saatlerde tüm iş yerleri, mağazalar, marketler; her yer kapanıyor.
Ve hayat adeta duruyor. Ayrıca ülkede küçük işletmelerin de para kazanabilmesi için şöyle bir kanun uygulanmakta: Pazar günleri bütün süpermarketler, zincir mağazalar, AVM’ler gibi büyük işletmeler kapalı olmak zorunda. Hastanedeki aciller ise mesai saatleri dışında tıpkı eczaneler gibi nöbet sistemi ile çalışıyor.
Kadınların çok fazla çalışmadığı meslek grubunda çalışan kadınlar var. Üniversitelerde okuyan öğrencilerin %65’i ise kadın. İnsanlar genellikle doğum günleri yerine isim günlerini kutluyorlar. Bu isimler aziz, azize ve önemli kişilerin isimlerinden oluşmakta. Her ismin belirli bir günü var.
Mesela 1 Ocak ismi Vasilis olanların isim günü. Bu minyatür kisileler bazen bir kavşağın yanında bazen ise bir uçurumun kenarında adım başı olabiliyor. Geçmişte yaşanan trafik kazalarını unutmamak adına genellikle kaza mağdurları ya da aileleri tarafından yaptırılıyor. İçerisinde hayatını kaybeden ya da yaralanan kişinin fotoğrafı, mum ve ziyaret edenlerin bıraktığı küçük hediyeler bulunuyor.
Yunanistan’da ölenler her zaman gömülmekte. Çünkü Yunan Ortodoks Kilisesi, ölü yakmayı yasaklar. Cansız bedenlerin çoğu 5 yıl sonra çıkarılıp şarapla yıkanarak yeraltı mezarlıklarına konuluyor. Bu yöntem mezarlıkların kapladığı geniş arazileri geri almak ve böylelikle tarihteki arazi eksikliğini gidermek için yapılmaya başlanmış.
Oy kullanmak yasalara göre zorunlu. Yani yaşı gelmiş herkes oy kullanmak zorunda. Kumara teşvik ettiği gerekçesiyle 2002 yılından beri ülkede bütün bilgisayar oyunları yasak. Hatta telefon oyunları da yasağa dahil. Yalnızca halka açık ortamlarda değil evlerde de bu yasak geçerli.
Aksi takdirde 5000 Euro’dan başlayan para cezası ve 1 aydan 12 aya kadar hapis cezası veriliyor. Yunanistan dünyada boşanma oranı en düşük olan 7. ülkeyken aynı zamanda kürtajın en çok yapıldığı ülkelerden biri. Burası dünyada kişi başı en çok sigara tüketen 3. ülke. Ülkede huzurevi ise pek kullanılan bir şey değil.
Çünkü ailenin büyükleri genellikle hayatları boyunca çocukları ile yaşıyor. Eşini kaybeden kadınlarsa eşlerine bağlılıklarını göstermek için hayatlarının geri kalanında baştan aşağıya siyah giyiniyorlar. Yunanistan Avrupa’daki en hızlı yaşlanan nüfusa sahip ülkelerden biri.
Bu yüzden hükümet çocuk yapmaya teşvik etmek için 3 veya daha fazla çocuğu olanlara bazı haklar tanıyor. Ve arabalarının plakaları kırmızı oluyor. Daha az vergi ödemeleri, AVM’lerde özel park yerleri olmaları gibi ayrıcalıklar tanınıyor. Uzun yıllar boyunca Yunanlılarla beraber yaşadığımız için kültürlerimiz, alışkanlıklarımız arasında benzerlikler var.
En basitinden sokakta yürürken tavla oynayan yaşlı amcalar görmek tıpkı Türkiye’deki gibi sıradan. Yemek kültürümüz her ne kadar benzese de kahvaltı kültürleri kahve içmekten ibaret. Yıllık kahve tüketimi Türkiye’de kişi başı 1,1 kilo iken Yunanistan’da 5,4 kilo. Onlarda da evlilik öncesinde kız isteme yapılmakta.
Evde parti yapılacağı zaman belediyeden özel izin almak ve 1 hafta öncesinden bunu apartmana bildirmek gerekiyor. Yunanistan antik dönemde dünyanın en gelişmiş ekonomisine sahipti. Fakat şu an hala bir ekonomik krizin içinde. Resmi verilere göre nüfuslarının %16,3’ü işsiz. Tüm bunlar insanları psikolojik açıdan aşağıya çekse de Avrupa’daki en düşük intihar oranına sahip ülke de yine burası.
Son olarak Yunanistan ile Türkiye hala Kıbrıs, Adalar ve Batı Trakya Türkleri gibi konularda ciddi sorunlar yaşamakta. Batı Trakya, Lozan Antlaşması ile Yunanistan’a verilen ve günümüzde 150.000’in üzerinde Türk’ün yaşadığı bir bölge. Yunanistan burada yaşayan Batı Trakya Türklerini “Trakya Müslümanları” olarak tanımakta.
Yani Türk kimliğini kabul etmemekte. Hatta 1987 yılında Batı Trakya’da Türk yok gerekçesi ile tüm Türk vakıfları kapatıldı. Lozan Antlaşması’ndan doğan haklarını kullanamayan Batı Trakya Müslüman Türk azınlığı, pek çok baskı ve yasaklarla karşı karşıya. Yüzyıllardır yaşadıkları topraklarda azınlık durumuna düştüler.
Temel hakları sınırlandırıldı ve göçe zorlandılar. 1998 yılına kadar 19. Madde mağduru olan binlerce Türk, vatandaşlıktan çıkarılarak vatansız konumunda yaşamaya mecbur bırakıldı. Bu madde Yunan kökenli olmayan birinin geri dönüş niyeti olmayarak Yunan topraklarını terk etmesi halinde vatandaşlık hakkını kaybedeceğini belirtmekteydi.
Tabii herhangi bir nedenle yurt dışına çıkan bir Türk’ün geri dönüş niyeti olup olmadığına karar veren de Yunan Hükümeti’nin kendisiydi. Türkiye’yi ziyarete giden birçok Batı Trakyalı Türk sorgusuz sualsiz vatandaşlıktan çıkarıldı. Ancak 1998 yılında bu madde iptal edildi.
Fakat vatandaşlığı elinden alınan binlerce Türk mağdur oldu. Resmi belgeleri olmadığı için hiçbir hakka sahip olmayan bu insanlar, vatansız duruma düştüler. Bugün Batı Trakya’daki Türk nüfusu %65’ten %35’e düşmüş durumda. Türklerin sahip olduğu topraklar da %85’ten %25’e düşmüş.
Bunun sebebi ise Batı Trakya Türklerinin toprak satın alma hakkı yokken sahip oldukları toprakları satabilmeleri. İnsanlar kendi müftülerini kendi seçemiyorlar. Türkçe levhalar yasak. Türklerin anadilinde eğitim hakları alınmakta. Son 8 yılda 65 Türk okulu kapatıldı. Türkiye’de eğitim alanlar ise denklik konusunda sıkıntı yaşamakta.
- yüzyılda üstelik 39 yıldır Avrupa Birliği (AB) üyesi olan bir ülkede hala bu tarz uygulamalar ve kısıtlamaların olması düşündürücü.
Supply Hyperlink:
