Aya gidildi mi yoksa gidilmedi mi? Eğer gidildiyse teknoloji ilerlemesine rağmen yaklaşık 50 yıldır neden bir daha gidilmedi?
Amerikan Uzay Ajansı NASA’nın Aya gitmesi ya da bazılarına göre gitmemesi her zaman komplo teorilerine konu olmuştur. O yıllardaki teknolojiyle bile yapabildiğimiz şeyi bugün neden tekrar yapmıyoruz? Yani neden Aya bir daha gitmiyoruz? İşte bu bölümde cevap bulacağınız sorular.
Aya gerçekten gidildi mi?
Gidildiyse neden bir daha gidilmiyor?
Aya kaç kez gidildi?
Gelecekte tekrar Aya gidilecek mi?
Ama önce Ayla ilgili birkaç enteresan şey öğrenelim. Ay, Dünyamızın tek uydusudur. Uydu olmasının nedeni sürekli dünyanın etrafında dönmesidir. Ay Dünya’dan ortalama 380 bin kilometre uzaklıkta bulunan bir yörüngede döner ve bu dönüşünü yaklaşık 30 günde tamamlar. 1 ayın 30 gün olması da Ay’ın dünyanın etrafında yaptığı dönme hareketinden gelir. Yani 30 günlük süreye Ay dememizin nedeni gerçekten de Ay’ın kendisidir.
Ay kendi etrafında da döner, bu dönüşünü ve dünyanın etrafındaki dönüşünü aynı sürede tamamladığı için Ay’ın hep aynı tarafını görebiliriz. Ay’ın kütlesi dünyanın kütlesinin yaklaşık 82’de 1’idir, Ay ve dünya yanyana dursalardı bu şekilde görünürlerdi. Ay’ın yerçekimi dünya’nın yerçekiminin yaklaşık 6’da biri kadardır ve bu sayede Ay yüzeyinde yürüyen kişiler uzun mesafelere sıçrayabilirler.
Ay’ın kütle çekimi dünya’da da bazı etkilere neden olur, denizlerde her gün 2 defa yaşanan gel-git olayı, ayın kütle çekiminin kendine yakın olan taraftaki denizleri kendisine doğru çekmesiyle meydana gelir. Denizler ay’ın çekim kuvvetinden dolayı her gün 2 defa birkaç metre kadar yükselirler.
Ay’ımızı biraz daha yakından tanıdık. Şimdi ay’a kaç defa gittiğimize bakalım. Aslında bir çok insan bu sorunun cevabına 1 defa diyecektir. Ancak bu bilgi doğru değil. Apollo 11 ekibinde bulunan Neil Armstrong, ay’da yürüyen ilk insandır ancak tek insan değildir. Meşhur sözü sayesinde Ay’a ayak basan insan deyince herkesin aklına Neil Armstrong gelir. Armstrong’la birlikte Buzz Aldrin de Ay yüzeyinde yürümüştür, ikili Ay’da toplam 21 saat geçirmişlerdir, hatta birkaç saatlik bir uyku bile çekmişlerdir. Ancak onlarla birlikte Apollo 11 Ekibinde olan Michael Collins, ay yüzeyine inmeyip onları dünyaya geri döndürecek aracın içinde beklemiştir. Oraya kadar gidip bir adım bile atamamak zor olmalı.
1969 yılındaki Apollo 11 görevinden sonra ay’a 5 defa daha insanlı görev yapıldı ve toplamda Ay yüzeyinde 12 insan yürümüş oldu. Peki 60’lı yıllarda bile Ay’a gidebildiysek neden bir daha gitmiyoruz?
Ay görevlerinde kullanılan roket olan Saturn 5’i sadece yapmak bile günümüzün parasıyla yaklaşık 700 milyon dolar gerektiriyor. Bu para ünlü Empire State binasını yeniden inşa etmenin maliyetinden bile fazla. Ayrıca roket inşa edildikten sonra sadece bir kez kullanılabiliyor. Uçakların tek kullanımlık olduğunu düşünün, uçak biletleri birkaç milyon dolar olurdu.
Ayrıca NASA’nın bütçesi eskisi kadar yüksek değil, önceden Abd’nin toplam gelirinin %5’ine denk gelirken şimdi sadece %0.5’ine denk geliyor. Tek bir ay görevi nin günümüzün parasıyla yaklaşık 20 milyar dolara malolduğunu düşününce Nasa’nın yıllık bütçesinin neredeyse tamamını Ay görevi için ayırması gerekirdi.
- Neden: Bir amacın kalmaması.
Ay’a ilk kez gidildiği zamanlarda Abd ve Sovyetler arasında soğuk savaş yaşanıyordu ve iki ülke de birbirine üstünlük kurmaya çalışıyordu, bunun için sadece hava, kara ve denizlerdeki üstünlük yeterli değildi, uzay’da da üstünlük sağlanmalıydı. Bu yüzden iki ülke diğer alanlarda olduğu gibi uzay görevlerinde de bir yarışa girmişti. Bu yarış sayesinde uzay araştırmalarında birkaç yıl içinde büyük yol katedilmişti.
Amacın kalmamasının başka bir nedeni de Ay yüzeyinde yapılabilecek bir çok şeyin yapılmış olmasıydı. Ay’a giden astronotlar yüzeyden kaya örnekleri toplamak, fotoğraflar ve görüntüler çekmek, çeşitli manyetizma ve jeoloji deneyleri yapmak gibi çok sayıda ufak görevler yerine getirdiler. Artık elimizde Ay’dan kaya örnekleri, görüntüler, deney sonuçları gibi birçok veri olduğu için yapılacak görevlerin faydası Ay’a gitmenin maliyetini karşılamaz hale geldi.
Peki Ay’a bir kez daha gidilecek mi?
Audionautix sanatçısının Over Time adlı şarkısı, Creative Commons Attribution lisansı ( altında lisanslıdır.
Sanatçı:
