Ay Yarışı

Çökmelerden dünya dışı pamuğa kadar 2019, ay araştırması açısından renkliydi.

Ay’a iniş sadece ABD, Rusya ve Çin tarafından yapılırken, diğer ülkeler artık bu yarışa kendi uzay ajansları ve kendi bilimsel hedefleri ile ve hatta büyük ve küçük girişimleriyle katılıyorlar. NASA, Ay için planlarını yeniliyor. Başka bir deyişle, başarı ve hayal kırıklığıyla dolu bir yıl oldu, planlar tartışıldı. Çoğu tekrar havada kaldı.

İsrail’in İlk Girişimi

Bu yıl İsrail’in Lunar aracı Beresheet, üreticilerin beklediği gibi olmasa da tarihe damgasını vurdu. Devlet savunma şirketi Israel Aerospace Industries ile işbirliği yapan bir sivil toplum kuruluşu olan SpaceIL, aracı üretti ve işletti. Bu organizasyonun tek amacı, 2007’de Ay’a inen ve bazı görevleri yerine getiren ilk şirket tarafından Google’a verilen 20 milyon dolarlık ödülü kazanmaktı. 2018 yılına kadar yapılan fazla mesailere rağmen, hiçbir takım bu parayı almamıştı. Beresheet görevi yine de devam etti. 22 Şubat’ta SpaceX tarafından üretilen ve 4 Nisan’da Ay yörüngesine giren Falcon 9 roketiyle fırlatılan Beresheet, Ay yörüngesinde oturan özel bir girişim ürünü olan ilk araç oldu. Bu olay İsrail’i Ay yörüngesine araç gönderen 7. ülke yaptı. Bununla birlikte, 11 Nisan’da Beresheet yüzeye yaklaşırken, küçük bir sensör hatası nedeniyle motorlar durdu. Motorlar dünyanın müdahalesiyle hemen çalıştırılabilse de, araç yüzeye çok yakındı ve çarpışma önlenemedi. Dünya ile bağlantı koptuğunda, araç ve yüzey arasındaki mesafe 150 metre idi ve saatte 482 kilometre hızla gitti. Daha ilginç olanı; Bu araçta, yemeksiz, aşırı yüksek sıcaklıklarda ve basınçlarda, tıkalı bir ortamda bile uzun süre yaşayabilen tardigrads’ın varlığıydı. Çarpışma ile ay yüzeyine dağılmış canlı tardigradların kaderi hala bilinmiyor.

Hindistan “neredeyse” Ay’a indi.

22 Temmuz’da Hint Uzay Araştırmaları Vakfı (ISRO) ikinci Ay görevini başlattı. 2008 yılında Chandrayaan-1 uzay aracı Ay’ın Güney kutbu tarafından vuruldu ve kalkan tozu incelendi. Chandrayaan-2, Güney kutbunun jeolojisini inceleyerek bu araştırmaya devam etmek için tasarlanmıştır. Ancak, Eylül başında gerçekleşen sert iniş nedeniyle Vikram ve gezici araç Pragyan iniş modülü hasar gördü: Vikram ve Pragyan, 6 Eylül’de Ay’a ulaşmak için hesaplandı, ancak araç, Ay atmosferi. Bir gün sonra çarpışmaya neden olduğu anlaşıldı. ISRO araçla bağlantı kurmaya çalışsa da, çabalar başarısız oldu. Ekip, arızanın nedenini otomatik iniş prosedüründeki programlama hatasına bağladı. Vikram ve Pragyan, önceki görevlerden daha fazla güneye gitmeyi planladılar. Başarılı olsaydı, Hindistan birkaç ay önce İsrail tarafından eksik olan Ay’a başarılı bir şekilde inen dördüncü ülke olurdu.

Ay’ın diğer ucunda Çin çıkartması

Çinli resmi basın 3 Ocak’ta Chang’e-4 misyonunun başarılı olduğunu bildirdi. Bu araç Ay’ın karanlık tarafına inen ilk uzay aracıydı. Ay’ın en büyük krateri olan Güney Kutbu Aitken (SPA) havzasında Von Kármán kraterine inen araba, inişten sadece 12 saat sonra Yutu-2 adlı rout cihazını başlattı ve çevreyi araştırmaya başladı. Ayın yüzeyine bir kutu içinde farklı bitkiler ve böcek yumurtaları ile dolu bir biyosfer taşındı. Her ne kadar pamuk tohumları Dünya’ya gönderilen fotoğraflarda çiçek açmış gibi görünse de, bu tohumları koruyan biyosfer, tahmini 100 gün yerine sadece 9 gün sonra Ay’ın dondurucu gece soğuğuna yenildi. Görevin geri kalanı başarıyla tamamlandı. Rover için planlanan 3 aylık çalışma ömrü fazlasıyla yeterliydi ve iniş modülü de bir yıl boyunca çalıştı. Her iki araç da Dünya’ya fotoğraf göndermeye ve radar ve diğer cihazlarla Dünya topraklarını incelemeye devam ediyor. Mayıs ayında araştırmacılar, uydunun merkezine yakın Ay’ın yüzeyinden çok daha derinden oluşabilecek bir kaya parçası bulduğunu açıkladılar. Bu, SPA havzasına neden olan çarpışmanın Ay’ın kabuğunu delerek içindeki sıvı katmana ulaşmış olabileceği teorisini açıklığa kavuşturacaktır.

Özel sektör de bir dilim pasta istiyor

Bu sene Ay’da hak talebinde bulunanlar arasında özel şirketler görsek de, İsrail’in kar amacı gütmeyen kuruluşu SpaceIL’den hiçbiri henüz Ay’a ulaşmadı. SpaceX yıllardır kendi Starship cihazında çalışıyor. Temmuz ayında, SpaceX CEO’su Elon Musk, İnsansız bir aracı iki yıldan daha az bir sürede Ay’a ve 4 yıl içinde insanlı bir araç indireceğini iddia etti. İlk Starship testleri Starhopper adlı bir prototiple yapıldı. 16 Temmuz’da yapılan bir testte, fırlatma kablolu itme yöntemi ile gerçekleştirildi (uzay aracı kablo ile fiziksel olarak bağlanırken). Sonunda, Starhopper alevler içinde patladı, ancak kazadan kurtulabilirdi. Öte yandan, 25 Temmuz’da kablosuz “atlama” yı başarıyla gerçekleştirdi. Öte yandan, Blue Origin şirketinin kurucusu ve Amazon’un sahibi Jeff Bezos, 7 ton yük taşıyabilen Blue Moon Lander aracını (ve muhtemelen takım) Ay yüzeyine. Bu araçla bir BE-7 roketi de tanıtıldı. Bezos, bu roketin 3 yıldır geliştirildiğini açıkladı. Blue Origin, roketin testlerini geçen yaz ilk kez gerçekleştirdi. Bezos, bu gelişmelerin insanları “kalıcı olarak bu sefer” Ay’ın yüzeyine geri getireceğini söyledi. Bu sözler, bir firmanın sahibi için yalnızca alanın yakın ucuna dokunabilecek kadar cesur bulundu (ancak asla yörüngeye girmedi). Her iki özel girişim de insanlı uzay uçuşlarının sınırlarını zorlamak için birbirleriyle rekabet eder ve NASA’yı ayak parmaklarında tutar.

NASA’nın Ay planları: Sıkı konuş, daha az çalış!

NASA’nın kendi planları bu yıl belliydi. ABD’nin havacılık ve uzay departmanı 1972’den beri insanları Ay’a göndermedi; Son yıllarda, Mars gezegenine daha çok odaklandı ve Ay’ı sadece bir tedarik noktası olarak gördü. Ancak, Mart ayında Başkan Yardımcısı Mike Pence bu planları değiştirdi ve 2020’de Amerika’nın ve hatta Amerikalı bir kadının Ay’da yürüyeceğini söyledi. “Artemis” (Apollo’nun kız kardeşi ve ay tanrıçası) olarak adlandırılan NASA Başkanı Jim Bridenstine, bu yeni programın maliyetini 20-30 milyar dolar olarak açıkladı. Temmuz ayında NASA, zaten çalışan Orion kapsülü ile ilk güvenlik testlerini başarıyla tamamladı. Aynı ayda Pence, aracın uçmaya hazır olduğunu açıkladı. Amerika’nın insansız uçuş takvimi Haziran 2020’yi gösteriyor. İnsanlı uçuş 2022’de yapılacak. NASA, Ore kapsülünü uzaya götürecek SLS (Uzay Fırlatma Sistemi) roketini üreten Boeing’in teslimattaki gecikmesine rağmen, bu hızlandırılmış süreci sürdürmeyi amaçlıyor. Pence ve Bridenstine sürekli olarak söz verirken – ve Boeing zaman çizelgesinin gerisinde kalırken – kimse onları nasıl tutacağını tam olarak bilmiyor. Bu arada NASA, “ticari Lunar yük taşımacılığı hizmetleri” programı adı altında birkaç küçük bilimsel ve teknolojik promosyon gerçekleştirdi. Organizasyon, ay yüzeyinde küçük özel roketlerle yapılacak bu kargo görevlerinin 2019’un sonlarında başlamasını umuyordu. Bu, gerçekçi olmayan bir tahmin olarak tarih haline geldi.