1831’de Tovery adında bir Fransız araştırmacı, ölümcül dozajda zehirli striknin maddesi yuttuğu halde hayatta kaldı. Bu gösteriyi ilginç kılan ise yapılan bu hareketin ne bir illüzyon gösterisi ne de bir televizyon showu olmamasıydı.
Bu Fransız araştırmacının bu gösteriyi yapmasındaki gaye neydi? Nasıl oldu da striknin yuttu ve ölmedi? Bu araştırmacıya yardımcı olan ve hayata tutunmasını sağlayan madde, zehrin arkasından yuttuğu aktif karbondu. Evet, yanlış duymadınız… Aktif karbon yani aktif kömür onun zehirlenmesini önledi ve hayatını kurtardı.
İşte aktif kömürün kullanımlarını ve sağlığa olan faydalarını merak edenler için, bu yazıda aktif kömürünün sağlık açısından faydalarına dair bilgiler vermeye çalışacağız.
Böbrek ve Karaciğer Fonksiyonu
Böbrekler ve karaciğer detoksifiye edici organlardır: ilaçları, toksinleri ve atıkları kandan filtreler ve vücudu temizlerler. Aktif kömürün böbrek ve karaciğer sağlığında faydaları olabileceğine yönelik çalışmalar şu şekildedir:
Böbrek yetmezliği
Bazı araştırmacılar, sindirim sistemindeki toksinlere bağlanarak aktif kömürün kan dolaşımına girmesini önlediğini ve bu da böbreklere bırakılan iş miktarını azalttığını iddia etmektedirler. Düşük proteinli bir diyetle birlikte aktif kömür, semptomları iyileştirmiş ve böbrek yetmezliği olan yaşlılarda diyaliz ihtiyacını azaltmıştır.
Kolestazis
Kolestaz, safranın karaciğerden akamadığı bir durumdur. Sonuç olarak, safra karaciğerde birikir ve şiddetli kaşıntı, sarılık ve karaciğer ve bağışıklık sisteminde nihai hasara neden olmaktadır. Kolestaz hamilelik sırasında nispeten yaygındır. Yapılan bir çalışmada, aktif kömür verilen gebe kadınların çoğunluğunda kaşıntı semptomları düzelmese de safra asidi birikmesi önemli ölçüde azalmıştır. Fakat aktif kömürün kolestaz karşısında gerçekten etkili olup olmadığını belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç bulunmaktadır.
Sindirim Sağlığı
Bazı kişiler, aktif kömürün bağırsak florası tarafından üretilen gaz miktarını azaltarak veya bu gazı doğrudan bağlayarak şişkinliği azaltabileceğine inanmaktadır. Yaklaşık yüz kişiden oluşan bir çalışmada, aktif kömür alanların hidrojen nefes testlerinde daha iyi sonuçları elde edilmiş ve daha az abdominal kramp ve şişkinlik semptomları bildirilmiştir. Son zamanlarda, yaşlı hastalıklarına bakan hemşireler ve doktorlar aktif kömüre daha fazla ilgi göstermeye başlamışlardır. Palyatif bakım araştırmalarında, aktif kömür yaşlılarda ishali ve yaşam kalitesini iyileştirmiştir. Araştırmacılar bu iddiayı diğer klinik çalışmalarda henüz araştırmamıştır.
Kolesterol
Bazı erken dönem araştırmaları, aktif kömürün kötü kolesterolü ( LDL ) düşürdüğünü ve iyi kolesterolü ( HDL ) arttırdığını göstermektedir.
1980’lerde, üç küçük klinik çalışma 3-4 hafta sonra LDL’de önemli bir azalma göstermiştir. Bu sonuçlar hücre ve hayvan çalışmaları ile desteklenmiştir; ancak araştırmacılar son yıllarda bu denemeleri çoğaltmamış veya araştırma çapını genişletmemişlerdir.
Ağız Sağlığı
Birçok aktif kömür ürünü, dişleri beyazlatan, diş minesini koruyabilen ve toksinleri ağızdan temizleyebilen mükemmel diş macunu olduğu iddialarıyla etiketlenmiştir. Ne yazık ki, kanıtlar biraz karışıktır çünkü yüzlerce makalenin gözden geçirilmesinde araştırmacılar, aktif kömür içeren diş macununun geleneksel diş macunundan daha iyi temizlenmediğini bulmuşlardır. Bununla birlikte, bu sonuçlar kömür ürününün tipine ve kalitesine bağlı olarak değişebilmektedir.
Yapılan bir çalışma, güneydoğu Asya’da popüler olan bir kömür ve naylon karışımından yapılmış kıllara sahip diş fırçalarını araştırılmıştır. Kömür kılları, standart kıllardan daha az bakteriyel büyümeye izin vererek kömürün anti mikrobiyal olduğu iddialarını desteklemektedirler. Bu sonuçlar tekrarlanabilirse, kömür kıl diş fırçaları diş eti iltihabının önlenmesine yardımcı olabilir.
Aktif Karbonlu Diş Macunu
Son zamanlarda yapılan bir çalışmada aktif kömür diğer ev beyazlatma ilaçları ve kanıtlanmış beyazlatıcı diş macunu ile karşılaştırılmıştır. Aktif kömür dişleri önemli ölçüde beyazlatır; bununla birlikte, bu çalışma ev ilaçlarının diş yüzeyi üzerindeki etkilerini veya renk iyileşmesinin ne kadar sürdüğünü araştırmamıştır. Son çalışmalar ümit verici olmasına rağmen, aktif kömürün dişleri önemli ölçüde beyazlattığı veya ağız sağlığını iyileştirdiği iddialarını desteklemek için daha fazla kanıt gereklidir.
Buna rağmen, çeşitli kömür bazlı diş macunu, diş temizleme ürünleri ve diş tozları piyasada çok fazla ilgi görmüştür. Bu ürünler oral detoksifikasyon, anti bakteriyel etki ve daha fazla faydası olabileceği yönünde tanıtım yapmaktadırlar. Bunların kullanımı güvenlidir, ancak dişlerde mucizevi beyazlatma etkisi yapabileceği beklenmemelidir. Kömür diş macununun da çok açık bir karanlık tarafı vardır: kömür kıl diş fırçalarının aksine, ticari olarak satılan veya kömürlü ev yapımı diş macunu geçici olarak dil üzerinde siyah lekeler bırakabilir.
Yara İyileşmesi
Aktif kömür(gümüşlü veya gümüşsüz) bazen basınç ülseri gibi kronik yaraların sargılarına ilave edilmektedir. Yapılan bir çalışmada, aktif kömür ile sarılmış yaralar, diğer pansumanlara göre daha çabuk iyileşme göstermişlerdir. Araştırmacılar, aktif kömürün yaralardan sıvıları ve bakteriyel toksinleri çıkarabileceğini ve böylece iyileşmeyi destekleyebileceğini öne sürmektedirler. Büyük kabarcıklar ve cilt kaybı olan kişilerde, aktif kömür ve kabartma tozu da kokuyu önemli ölçüde azaltabilir.
Aktif Kömür Toksinleri Nasıl Bağlar?
Her karbon atomu diğer dört atoma kadar bağlanabilir. Kömürde, çoğu karbon atomu diğer karbon atomlarına bağlanır, ancak yüzeydeki atomlar açığa çıkar ve kimyasal bileşikleri bağlamak için kullanılabilir. Bu yüzey bağlanmasına adsorpsiyon denilmektedir. Çok yüksek yüzey alanı ve karmaşık aktif kömür şekli, ortak kömürden daha etkili bir şekilde emilmesini sağlamaktadır. Bu maddenin mikroskobik şekli o kadar karmaşıktır ki 50 gram çok kaliteli aktif kömür yaklaşık 175.000 metrekarelik bir toplam yüzey alanına sahip olabilir. Perspektif için, ortalama futbol sahasının 5.351 metrekarelik bir alanı vardır.
Güvenlik ve Yan Etkiler
Yanlışlıkla aktif kömürü solumak, kullanımı ile ilişkili en ciddi potansiyel tehlike olabilir. Bir vakada, orta yaşlı bir adam aktif kömürünü akciğerlerine solumuş ölmüştür. Bununla birlikte, bu olay nadirdir ve aktif kömürün faydaları, aşırı doz ve zehirlenme kullanım risklerinden çok daha ağır basmaktadır. Aktif kömür ile ilişkili diğer potansiyel riskler arasında kornea aşınması bulunmaktadır, yani göz yüzeyinde çizikler oluşmaktadır. Evde aktif kömür tozundan yüz maskeleri veya diş macunu hazırlıyorsa, bu riski önlemek için gözlerden uzak tutulmasına dikkat edilmelidir.
Komplikasyonları önlemek için, solunum sistemi veya sindirim sistemi hasar görmüş kişiler aktif kömür almamalıdırlar. Alacalı porfiri (nadir görülen bir genetik bozukluk) olan kişiler, aktif kömür aldıktan sonra cilt hastalığında kötüleşebilir ve bu nedenle tıbbi bir profesyonel veya zehir kontrolü tarafından yönlendirilmedikçe almaktan kaçınmalıdırlar.
Yan Etkiler
Aktif kömürü ağızdan alan kişiler bazen kabızlık, elektrolit dengesizliği, bulantı veya kusma yaşamaktadırlar. Pnömoni, aktif kömür ile aşırı doz için tedavi edilen kişilerde nadir bir komplikasyon olarak bildirilmiştir. Kabızlığı önlemek için, insanlara genellikle bir sorbitol çözeltisinde aktif kömür verilir. Sorbitol müshildir ve kömürün bağırsaktan geçmesine yardımcı olur, ancak kömürün genel etkinliğini azaltabilir.
Çocuklar ve Hamile Kadınlar
Aktif kömür, çocuklarda ve hamile kadınlarda nüfusun geri kalanıyla aynı şekilde kullanılır, ancak çocukların daha küçük dozlar alması muhtemeldir. Kolestazlı gebe kadınlara bazen safra asidinin karaciğerden temizlenmesine yardımcı olmak için aktif kömür verilir, ancak bu fayda doğrulanmamıştır.
Kediler ve Köpeklerde
Düşük kalorili tatlandırıcı ksilitol köpekler için hayatı tehdit eden bir zehirdir. Bazı çalışmalar ve anekdot kanıtları, aktif kömürün ksilitol yiyen köpeklerde yararlı olduğunu göstermiştir. Aktif kömür, kedilerde zehirlenmeyi tedavi etmek için de kullanılabilir. Aktif kömürün sağlıklı evcil hayvanlara fayda sağlayıp sağlayamayacağını araştıran hiçbir çalışma yoktur. Bu nedenle, bir veteriner veya zehir kontrolü tarafından yönlendirilmedikçe evcil hayvanlara aktif kömür verilmemesi şiddetle tavsiye edilmektedir.
Dipnot: FDA, aktif kömürü herhangi bir sağlık amacı veya tıbbi iddia için onaylamamıştır. Ayrıca, bazı yargı bölgeleri (New York City gibi) aktif kömürü aslında bir gıda katkı maddesi olarak yasaklamış ve aktif kömür içeren gıdaları “karıştırılmış” olarak tanımlamıştır. Bunlar, sağlık nedeniyle aktif kömür kullanmak isteyenlerin, akılda tutulması gereken önemli uyarılardır. Tüm bu sebeplerden dolayı aktif kömür kullanmadan önce uzman bir doktora danışılması tavsiye edilmektedir.
bulletproof.com
globalhealing
