Saçlarını düzəltmək üçün çətinlik çəkən hər kəsin bildiyi kimi, su düşməndir. İstidən istifadə edərək diqqətlə düzəldin, suya toxunduqda saçlar yenidən qıvrım olur. Niyə soruşursan? Çünki saç forma yaddaşı var.
Bəs digər materiallar, xüsusən də toxuculuq da nədir?
bir yaddaşı olsaydı? Məsələn, bir insanoğlunun hər kəsə uyğun, bədən ölçüsünə görə uzanan və ya kiçildiyi paltar bulunduğunu təsəvvür edin.
İndi Harvard John A. Paulson Mühəndislik və Tətbiqi Elmlər Məktəbinin tədqiqatçıları, istənilən formada 3D şəklində çap edilə bilən və geri çevrilə bilən forma yaddaşı ilə əvvəlcədən proqramlaşdırılmış bioloji uyğun bir material hazırladılar. Material saç və dırnaqlarda da olan lifli bir protein olan keratin istifadə olunur. Tədqiqatçılar keratini tekstil istehsalında istifadə olunan yundan götürdülər.
Planetin ən böyük ətraf çirkləndiricilərindən önde gelen iş modası
Sənayedəki tullantıların azaldılması üçün səylərdən faydalana bilər. Materialın tibbi istifadəsi də ola bilər.
Nature Materials-da piyasaya çıkan araşdırmanın tədqiqatçısı Kit Parker, “Bu layihə ilə təkcə yunu təkrar emal edə bilməyəcəyimizi, eyni zamanda təkrar yundan əvvəl heç düşünülməmiş şeylər yaratdığımızı göstərdik” dedi.
Tədqiqatda müxtəlif şəkillərdəki 3B keratin təbəqələrindən istifadə edilmişdir
Tədqiqatçılar keratinin şəkilləndirmə qabiliyyətlərinin bulunduğunu tapdılar
və alfa sarmal təşkilatı və quruluşundakı bağlayıcı kimyəvi əlaqələrin materiala həm güc, həm də forma yaddaşı var.
Verdiyini söyləyirlər.
Əsərində 3 ölçülü keratin təbəqələrinə müxtəlif formalarda basaraq
hidrogen peroksid və monosodyum fosfat bir həll, tədqiqatçılar
ondan istifadə edərək materialın qalıcı formasını (tetiklendiğinde həmişə qayıdış yolu) proqramlaşdırdılar. Yaddaş müəyyənləşdirildikdən və proqramlaşdırıldıqdan sonrasında vərəq yenidən proqramlaşdırılmış və ona yeni formalar verilə bilər.
Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, materialı 3 ölçülü şəkildə çap etmək və qalıcı formalarını müəyyənləşdirmək bu iki mərhələdən ibarət olan materialı toxuculuqdan toxuma mühəndisliyinə qədər müxtəlif sahələrdə tətbiqetməyə uyğun hala gətirərək həqiqətən mürəkkəb formaların qurulmasına olanak verir.
Ekip, toxumaları bioloji molekullardan istifadə edərək əvvəllər heç olmadığı şəkildə yenidən təsəvvür etməyə davam etdiklərini söylədi.
Orijinal məqalə: Harvard Gazette
