Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi Mars’ta donmuş suyun dışında, en azından yaz aylarında görülen tuzlu su akıntıları bulduklarını açıkladı. Karanlık, dar bir damar boyunca akan suların Mars’ın en sıcak aylarında ortaya çıkıp, yılın geri kalanında kaybolduğu tesbit edildi. Tuz, suyun donma sıcaklığını azaltıyor ve bilim adamları bu durumun akarsuların mevsimsel döngüsünü açıkladığını belirtiyor. Mars’ta bulunan suyun üç tür tuz içerdiği sanılıyor: Magnezyum perklorat, magnezyum klorat ve sodyum perklorat. NASA’nın Gezegen Bilimi Dairesi Başkanı Jim Green, “Mars geçmişte düşündümüz gibi kurak bir gezegen değil” diyor. NASA’nın Bilim Misyonu yöneticisi John Grunsfeld düzenlediği basın toplantısında, “Son buluş, Mars’ta bugün yaşamın mümkün olduğunu gösteriyor” diye konuştu. NASA’nın Mars projesinde görevli bilim adamlarından, Alfred McEwen’a göre ise Mars’ta yaşam olasılığı, çok yüksek.
Curiosity, 154 kilometre genişliğindeki Gale kraterinin milyonlarca yıl önce suyla dolu bir göl olabileceğini kanıtlayan yer şekillerini fotoğrafladı. Curiosity 2012 yılının Ağustos ayında, mikrobiyolojik yaşam izleri saklama olasılığı en fazla yerlerden bir olarak kabul edilen 5 bin 500 metrelik Sharp Dağı’nın eteklerine inmişti. Sharp Dağı, Gale kraterinin ortasında yükseliyor. Eylül ayında yapılan sondaj ve 2 yıldır toplanan son verilere göre, dağ ve çevresindeki yer şekilleri, bu kraterin içindeki suyun aşındırmasıyla meydana geldi. NASA bilim adamları, kraterin merkezindeki dağın eteklerine doğru uzanan ve su tortusu çökeltileri içeren kaya yığınları keşfetti. Buna göre, Sharp Dağı’nın yaklaşık 3,5 milyar yıl önce bu kraterin içinde olmadığı, suyun aşındırmasıyla zamanla oluştuğu tahmin ediliyor.
Brown Üniversitesi jeologları tarafından yapılan araştırmalar, Mars’ın bir zamanlar geniş nehirlere sahip olduğunu gösterdi. Buna göre, gezegende 210 milyon yıl önce meydana gelen yanardağ patlamaları sonrası dev su nehirleri oluştuğu saptandı. Volkanın patlamalar öncesi tamamen buzullarla örtülü olması sebebiyle, patlama sonrası oluşan sıcaklıkla eriyen bu buzulların gölleri oluşturduğu belirlendi.
Mars’taki uzay aracı Curiosity, iniş yaptığı bölge yakınında bir zamanlar yüzey boyunca akan bir nehrin izlerini buldu. Bilim adamları, tarihi nehre ait kanıtın, Curiosity’nin iniş yaptığı Gale Krateri yakınından topladığı çakıl taşlarının biçimlerinin ve büyüklüklerinin incelenmesi sonucunda elde edildiğini açıkladı. Tarihi nehrin suyunun hızlı aktığı ve derin olduğunun sanıldığı ifade edildi.
İngiliz bilim adamları Mars’ta antik bir gölün yatağını keşfetti. Bunun Mars’ın bir zamanlar “hayat”a ev sahipliği yaptığının kanıtı olabileceği ileri sürüldü. Uydu fotoğrafları üzerinde yapılan incelemede izlenen gölün Alaska ve Sibirya’dakilere benzediği tesbit edildi. Bilim adamları göl ve nehirlerin küçük kollar vasıtasıyla birbirlerine bağlantıları olduğunu, bu şekilde mikrobik yaşam ünitelerinin bu bölgeler arasında hareket etmiş olabileceğini düşünüyor. Gölün 12 mil uzunluğunda olduğu ve 3 milyar yıl öncesine tarihlenebileceği belirtiliyor.
California Üniversitesi’nden Gaetano Di Achille ve Brian Hynek’in araştırmasında, 1990’ların sonundan beri Kızıl Gezegen’den gelen tüm veri ve fotoğraflar ilk kez tek bir bilgisayar modelinde toplandı. Model, geçmişte Mars’ta sanılandan daha fazla su bulunduğunu gösterdi. Nature Geoscience dergisinde yayınlanan araştırma sonucuna göre, Mars’ta 3.5 milyar yıl önce yüzeyinin üçte birinden fazlasını kaplayan (Atlas Okyanusu büyüklüğünde bir alan) ve muhtemelen hayat da içeren bir okyanus vardı. Mars’ta ayrıca 52 tane büyük nehir ve 40 bin nehir yatağı olduğu da ortaya çıktı. Bu sayılar, daha önce tahmin edilenden dört kat fazla.
Bazı bilim adamlarına göre bundan 1 milyar yıl önce Mars Gezegeninin 1/3’ü suyla kaplıydı. Büyük bir okyanusun yaşadığına dair kanıtlar, nehir deltaları. Mars’ın etrafındaki 52 deltadan 17’si daha aşşağıdaki arazilere giden tepelerin uçlarında yer alıyor. Ve bu deltalar Mars’ın yüzeyinin çevresinde neredeyse aynı seviyedeler, yaklaşık 177 metrelik küçük farklılıklar bulunuyor. Bu da bilim adamlarına göre Mars’ın yüzeyini çevreleyen, ancak şimdi kurumuş bir okyanusun kanıtı.
“Science” dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, bilim adamları yaklaşık 4 milyar yıl önce Kızıl Gezegen’de dünyadaki Kuzey Buz Denizi’nden daha büyük bir okyanus bulunduğunu tahmin ediyor. Mars atmosferinde bulunan iki çeşit suyu inceleyen bilim adamları, suların birbirlerinden farklı olduğunu tesbit etti. İlkinin, iki hidrojen ve bir oksijen atomundan oluşan “sıradan su – H2O” olduğu belirlendi. Diğerinin ise hidrojen yerine ağır hidrojen (döteryum) izotopuna sahip, yoğunluğu yüksek “ağır su – HDO” olduğu saptandı. NASA’dan Geronimo Villanueva, Mars’ın atmosferinde bulunan su ile yüzeyinden alınan toprak örneklerini inceleyerek bir zamanlar Mars’ta ne kadar su olduğu olduğunu tahmin edebildiklerini söyledi.
Mars’ın tozlu yüzeyinin altının buzullarla kaplı olduğu açıklandı. Bu buzulların yaklaşık 150 milyar metreküp su içerdiği düşünülüyor. Geophysical Research Letter adlı dergide yayınlanan araştırma sonuçlarına göre, Mars’ın tozlu yüzeyinin altı buzullarla kaplı. Buzulların 1.1 metre kalınlığında olduğu tahmin ediliyor. Bilim adamları Mars’ın sıcak, yağışlı ve muhtemelen dünya benzeri bir gezegenden nasıl bugünkü gibi soğuk ve kuru bir gezegene dönüştüğünü bulmaya çalışıyor. Mars, milyarlarca yıl önce atmosferinin büyük bölümünü kaybetti. Yapılan çalışmalarla Mars’taki suyun ne kadarının kaybedildiği ne kadarın yeraltı buzullarında kaldığı araştırılıyor. Daha önceki araştırmalarda, Mars’ın önceden kuzey yarımkürenin yarısını kaplayan bir okyanusa sahip olduğu belirtilmişti. Mars’taki suyun yaklaşık %87’sinin kaybedildiği sanılıyor.
———————————————————-
