Dünyanın İçinde Gömülü Yabancı Bir Dünya Var mı?

Mantonun derinliklerinde gizlenmiş yoğun kaya kütleleri antik Theia gezegeninin kalıntıları olabilir.

Yeni bir çalışma, gezegenin derinliklerinde gizlenen kaya kütlelerinin, milyarlarca yıl önce Dünya ile çarpışan erken bir dünya olan Theia’nın kalan son parçaları olabileceğini iddia ediyor.

Theia adlı Mars büyüklüğünde bir gezegen Dünya ile çarpıştığında Ay’ın, güneş sisteminin evriminin erken dönemlerinde ‘dev bir çarpma’dan oluştuğu düşünülüyor. 

Dünyanın derinliklerinde, büyük düşük kayma hızı bölgeleri (LLSVP’ler) adı verilen bir dizi garip, devasa yoğun kaya bloğu vardır ve Arizona Eyalet Üniversitesi’nden bir ekip, bu büyük bölgelerin o uzun süredir yok edilmiş ilk dünyanın parçaları olabileceğine inanıyor.

Bu LLSVP’lerden biri Afrika’nın altında, diğeri Pasifik Okyanusu’nun derinliklerinde gömülüdür, ikisi de o kadar büyüktür ki, Dünya’nın manyetik alanının zayıflamasına neden olurlar.

Bu teorinin yazarı Qian Yuan, ‘Dünya’nın çekirdeğini kulaklık gibi saran’ lekelerin daha yoğun ve onları çevreleyen kayadan kimyasal olarak farklı olduğunu öne sürüyor.

Yuan, Theia’nın mantosunun Dünya’nınkinden daha yoğun olduğunu ve bu nedenle dünyanın daha küçük gezegenin çarpışan kısımlarının dünyamızın mantosunun derinliklerine battığını söyledi. 

Manto, çekirdek ile kabuk arasında yer alan, Dünya’nın 2.900 km kalınlığındaki, çoğunlukla sağlam bir iç kısmıdır. Dünya’nın toplam hacminin yüzde 84’ünü oluşturur.

Ekibe göre ‘Büyük Etki’ teorisi, Dünya-ay sisteminin bazı fiziksel yönleriyle uyumludur, ancak Theia’nın kanıtı bulunamadı. 

Bu olay, yaklaşık 4,5 milyar yıl önce, güneş sisteminin Güneş etrafında ilk oluşmaya başlamasından 20 ila 100 milyon yıl sonra gerçekleşti.

Teorinin bazı destekçileri, iki ilkel dünyanın çekirdeklerinin, muhtemelen yaşamı desteklemek için gereken kimyasalları serbest bırakarak  kaynaşıp bir olduğunu’ öne sürdüler.

Arizona Eyaletinde bir doktora öğrencisi olan Yuan’ın en son teorisi, LLSVP bloblarını Dünya/Theia birleşme konseptine çekiyor,bunların çarpışmanın kanıtı olduğunu öne sürüyor. 

Yuan, bu lekelerin 997 km uzunluğunda ve binlerce km genişliğinde olduğunu ve Dünya’nın mantosunun içindeki ‘en büyük tek şeyi’ oluşturduğunu açıkladı.

Yuan ve meslektaşlarının önerdiği gibi, Dünya’nın erken magma okyanusunun derinliklerinden kristalleştikleri fikri veya proto-gezegen Theia’dan Dünya ile çarpışan mantonun gerçek kısımları da dahil olmak üzere, çeşitli teoriler varlıklarını açıklamaya çalışıyor. 

Yuan, lekelerin, Theia’nın demir bakımından zengin ve oldukça yoğun mantosunun, bir araya geldiklerinde Dünya’nın kendi mantosuna batan eski parçaları olduğunu öne sürüyor. 

Ay ve Gezegen Bilimi Konferansı’na yaptığı sunumda, ‘Theia’nın örtüsünün Dünya’nın örtüsünden yüzde birkaç daha yoğun olabileceğini gösteriyoruz’ dedi.

Onun modellemesi, Theia’nın kayalarının Dünya’nın mantosunda bulunanlardan yüzde 3,5 daha yoğun olacağını ve viskoz kayanın içinden batmalarına izin verdiğini ortaya çıkardı. 

Bu, ‘Theia manto malzemelerinin Dünya’nın en alt mantosuna batmasını ve sismik olarak gözlemlenen LLSVP’lere neden olabilecek termokimyasal yığınlar halinde birikmesini sağlar.’ 

Zamanla bu kayalar, Dünya’nın çekirdeğinin yakınında, LLSVP’lerin konumuyla eşleşen yığınlar olarak son bulacaklarını söyledi ve yalnızca Theia büyüklüğündeki bir çarpma aracının çekirdeğe yakın olanların büyüklüğündeki kayaları teslim edebileceğini de sözlerine ekledi.  

Önceki araştırmalar, LLSVP’lerden gelen kimyasal imzaların, güneş sisteminin ilk dönemlerine kadar uzanan en az Theia etkisi kadar ‘ ilkel’ olduğunu göstermiştir. 

Yuan sunumda şöyle açıkladı: “Bu nedenle, ilkel malzemeler LLSVP’lerden olabilir, ki bu LLSVP’ler Dev Etkiden daha eski olan Theia manto malzemelerini koruyorsa iyi bir şekilde açıklanmıştır.

Erken güneş sistemi kaotik ve şiddetli bir yerdi. Enkaz büyüyen gezegenlere çarpacaktı, daha küçük gezegenler sadece daha küçük kayalardan oluşuyor ve bir araya geliyordu ve bazen bunlar oluşan dünyaları tamamen yok ediyordu. 

Theia örneğinde, Dünya ile birleşmiş gibi görünüyor, muhtemelen ayımızı oluşturmak için devam eden bir enkaz bulutu yarattı.

LLSVP’ler yalnızca sismik dalgaların izlenmesiyle tespit edildi, bu da bilim insanlarının boyutlarının ve yoğunluklarının bir resmini çekmelerine olanak tanıyor.

Bu, bilim insanlarının manto içinde çevreleyen malzemeyle eşleşmeyen bir dizi küçük, yoğun kaya cepleri bulmasıyla birlikte, kaya içinde bulunacak malzeme türünü de tahmin etmelerine olanak tanır.

Bu, Theia gerçekten mantonun dibinde ise, bir zamanlar genç Dünya’ya gömülü olan diğer proto-gezegenlerin kalıntılarıyla yalnız olmayabileceğini gösteriyor. 

Durham Üniversitesi’nde bir sismolog olan Jennifer Jenkins, ‘Theia, aslında, gezegen mezarlığındaki sadece bir mezar olabilir’ dedi . 

Yuan ve meslektaşları bulgularını 52. Ay ve Gezegen Bilimi Konferansına sundular .

Derleyen: Feyza ÇETİNKOL

/Dünyanın İçinde Gömülü Yabancı Bir Dünya Var mı/