Connecticut Üniversitesi’nde bir ekolog, evrimsel biyolog ve matematikçi olan Peter Turchin, 2012’de cesur bir tahminde bulundu: Amerika Birleşik Devletleri karışık ve öfkeli 2020’ye gidiyordu.
Öyleydi.
2020 yılı şimdiye kadar “çalkantılı” olaylarla geçti. Amerikalıları parti siyasetinden daha çok kutuplaştırmış gibi görünen salgından, dünyanın dört bir yanındaki protestolara ve bazı şehirlerde isyanlara yol açan George Floyd cinayetine kadar birçok olay yaşandı.
Turchin, 2020’lerde bir sorun olacağını tahmin ettiğinde söylemedi. 2012 yılında Barış Araştırmaları Dergisi Bültende yayınlanan makalesinde 1780-2010 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri’nde meydana gelen siyasi şiddet, isyan, linç ve terörizmi analiz etti. Bu olaylarda iki örüntü olduğunu buldu. Birincisi, yaklaşık 200 veya 300 yılını kapsayan ve arkasında yükselen şiddet ile uzun bir barış dönemidir. Bu dönem, 1800’lerin başlarında barışçıl olan göreceli bir zaman dilimi, 1800’lerin ortalarında ve daha sonra ve yine 1900’lerin ortasında büyük bir karışıklık ile dikkat çekiyor. Her 50 yılda bir tekrarlanan dalgalanmalar bu uzun vadeli eğriye eklenir. Şiddet 1870, 1920 ve 1970 civarında zirve yaptı. 50 yıl daha eklendiğinde, tam olarak 2020.
Şiddet döngüleri?
Turchin’in teorisine göre, karışıklıkların 50 yıllık döngülerde meydana gelmesi tesadüf değildir. Aslında, bu döngülerin tarih boyunca farklı ülkelerde tekrar tekrar ortaya çıktığını iddia ediyor. Ekonomik eşitsizlik gibi sosyal sorunların giderek daha fazla toplumsal karışıklığa neden olduğunu ve şiddetin zirvesini oluşturduğunu söylüyor. Kulağı çekilip çalınan toplum, dikkatinin ne olursa olsun şiddeti yatıştırmasına neden olur ve göreceli barış süresi 20 ila 30 yıla döner; yani yetişkin bir neslin süresi. Daha sonra, altta yatan problemler tekrar kaynamaya başlayabilir ve bu yeni nesil barış ve sessizliğe bağlı değildir.
Turchin’in makalesinin yayınlanmasından bu yana, 50 yıllık kuralın gerçekten geçerli olup olmadığı ve şiddet döngülerinin olası nedenleri tartışıldı. New York City Üniversitesi Lehman Fakültesinde bir bilim filozofu olan Massimo Pigliucci, 230 yıllık ABD tarihinin karışıklık ve şiddet içeren döngüselliği ortadan kaldırmak için yeterli olmayacağını söylüyor. Aslında, Amerikan İç Savaşı’nın ve Yeniden Vakfın öfkesinden 50 yıl önce 1820’de büyük bir karışıklık olmadı. Postdam İklim Etkileri Araştırma Enstitüsü’nde sosyolog ve iktisatçı olan Ilona M. Otto; Şiddetin yükselişine ve düşüşüne, karışıklık döneminden sonra mevcut sorunları ele alan kurumların kurulmasından kaynaklandığını düşünüyor. Bu kurumlar çalışır; en azından bir süreliğine…
Otto, “Bir süre sonra yeni zorluklar ortaya çıkıyor ve bu kurumlar artık bu yeni zorluklarla başa çıkamıyor” diyor. Kurumlar değişecek kadar esnek değilse, sonuç devrim veya savaş olabilir.
Zamanlama tartışmasından bağımsız olarak Turchin, sosyal koşulların olgunlaştığını ve yaşadığımız on yılın bir karışıklık olabileceğini söylüyor.
“[Şiddete yönelik] bu tahminler, şiddetli bir ayaklanmayı daha muhtemel hale getiren eğilimleri gözlemlemekten geldi; Turchin, nüfusun çoğunun yaşam standartları düştükçe ve elitler arasındaki rekabet ve çatışma arttıkça e-postasında yazıyor. “Elit rekabet, halihazırda iyi durumda olan veya politik olarak bağlantılı olan katmanlar arasında zenginlik ve kaynaklar için yapılan bir savaştır. “Bu eğilimler kaybolmuyor ve sakıncalı yönlerde gelişmeye devam ediyor. Başka bir deyişle, diğer doğrudan tetikleyiciler tarafından yönlendirilen daha fazla kaos meydana gelecektir. ”
Türbülanslı Yirmili
George Mason Üniversitesi’nde sosyolog olan ve çalışmalarıyla Turchin’in araştırmalarının çoğuna temel oluşturan Jack Goldstone, tarihin 2020’lerini “yirmi yirmili” olarak hatırlayabildiğini söylüyor.
Goldstone e-postasında “Bu yılki salgın ve polis şiddeti, bir süredir şiddetli baskılar bırakan ‘tetikleyiciler” oldu. Diyerek şöyle devam etti: “Bu modelle yapılan tahminlere göre, 2020’ler tehlikeli olacak ve temel baskılar azalmadıkça, 2020’lerin sonu ve 2030’lar daha da kötü olabilir.”
Otto, refah eşitsizliği ve eğitim ve sağlık kaynaklarına zayıf erişim sorunlarının ABD toplumuna meydan okuduğunu kabul ediyor. Mevcut kaynamanın taşmış olup olmayacağı, mevcut on yılın şiddetli yılı olacaktır; İnsanların kurumları yeniden yapılandırma arzusuna ve bu sorunları çözmek için alınan önlemlere bağlıdır.
Goldstone’a göre, öfke döngüsü kader değil; toplumun karşılaştığı zorluklara verdiği tepkilerden kaynaklanır. Goldstone, “ABD artan bir eşitsizlik döngüsü, siyasi kutuplaşmanın artması, kamu borcunun artması ve son 40 yıldır işlevsiz bir hükümet içinde” diyor. “Bu eğilimleri durduracaksak, bu döngüyü reformla değiştirebiliriz. Bu döngüleri durdurmazsak, döngü bizi krize götürür. ”
Kasım 2020 seçimleri bu konuda bir test olabilir. Demokratlar Kongreyi kazanıp başkanlık ederse, Goldstone siyasi süreçte büyük reformlar için bir şans olabileceğini söylüyor, ancak reformlar kolay olmayacak. Başka bir olasılık, seçimin sadece bir şekilde kazanmakla ve belki de sokaklarda daha fazla protestoya yol açan bir mücadele seçimi ile sınırlı olmasıdır.
Goldstone, “Her iki şekilde de” diyor, “Kasım 2020, normal kurumlarımızın dayanacağına güvenemeyeceğimiz büyük bir mücadele olacak.”
Yazar: Stephanie Pappas / Live Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
Dikkat: Sitemiz herkese açık bir platform olduğundan, çox fazla kişi paylaşım yapmaktadır. Sitenizden izinsiz paylaşım yapılması durumunda iletişim bölümünden bildirmeniz yeterlidir.
Kaynak: Popular Science
