Ay üzerindeki radyasyon seviyesi belli oldu!

Amerika Birleşik Devletleri, önümüzdeki 10 yıl içerisinde Ay’a geri dönmeyi hedefliyor. Ay’a gidecek astronotların ise radyasyon sebebiyle karşılaşabilecekleri en büyük sağlık sorunları katarakt, kanser ve Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklar. Ay yüzeyinde birkaç gün geçirmek güvenli olarak belirtilse de maruz kalınan radyasyonun miktarı tam bilinemiyordu. Şimdi ise, Ay üzerindeki radyasyon seviyesi belli oldu.

1960 ve 1970’li yıllarda gerçekleştirilen Apollo uçuşlarında NASA, günlük radyasyon ölçümleri yapmamıştı.

Ay üzerindeki radyasyon seviyesi ortaya çıktı

2019 yılında Çinlilerden ve Almanlarda oluşan bir ekibin yaptığı araştırmanın sonucu, geçtiğimiz günlerde ortaya çıktı. Apollo görevleri için yapılan testlerde, Ay üzerindeki radyasyon miktarının birkaç gün için zararlı olmayacağı belirtilmişti. Ancak uzun zamandır, yüzeydeki radyasyonun miktarı tam anlamıyla bilinmiyordu.

Uluslararası Uzay İstasyonu

Kiel Üniversitesi’nden bir astrofizikçi olan ortak yazar Robert Wimmer-Schweingruber’e göre Ay üzerindeki radyasyon seviyesi, Uluslararası Uzay İstasyonu‘na kıyasla ortalama 2-3 kat daha fazla. Bu rakamlara göre, bir insanın Ay üzerindeki konaklama süresi geliş ve gidiş süresi de hesaba katıldığında iki ay ile sınırlı kalıyor. Bu radyasyona ise galaktik uzay ışınları, gama ışınları, güneş patlamaları ve uzay radyasyonu ile ay toprağı arasındaki etkileşimlerden gelen nötronlar sebep oluyor.

Radyasyonun insan dokuları tarafından emilen miktarını ölçmek içinse sievert birimi kullanılıyor. Yapılan araştırmaya göre, Ay’da bulunmak günde 1.369 mikroseivert radyasyona maruz kalmak anlamına geliyor. Bu da Uluslararası Uzay İstasyonu mürettebatının günlük dozundan yaklaşık 2.6 kat daha yüksek demek.

Uluslararası Uzay İstasyonu, Dünya’dan çok uzakta bulunmadığı için manyetosfer tarafından korunuyor. Bu yüzden istasyon üzerinde bulunanlar, çok yüksek derecede radyasyona maruz kalmıyor. Geliş ve gidiş sürelerini de hesaba katarsak, bir astronot istasyon üzerinde ortalama 6 ile 8 ay arasında konaklayabiliyor. Ay üzerindeki radyasyon seviyesi ise, Dünya yüzeyine kıyasla 200 kat daha fazla.

NASA, Artemis görevi ile 2024 yılına kadar astronotları Ay’a göndermeyi ve 2030 yılına kadar bir üs kurmayı hedefliyor. Buna ek olarak NASA, Ay yüzeyinde çalışacak ve yaşayacak astronotlar için de uzun vadeli bir planı olduğunu belirtti.

Wimmer-Schweingruber’a göre eğer insanların Ay yüzeyinde iki veya üç aydan daha fazla zaman harcaması isteniyorsa, yapıların 80 santimetre kalınlığında Ay toprağı ile kaplanması gerekiyor.