Əsrlər boyu davam edən bir əsərin tək bir nüsxəsini əlinizdə təsəvvür edin. İndi onu bir tart kalıbının altına qoymaq və ya çəkmələrinizi təmizləmək üçün istifadə etdiyinizi düşünün. Tarixçi Elizabeth Yale, bu gün öyrəşdiyimiz kitabxana arxivlərinin kəşfindən əvvəl, Müasir İngiltərədəki insanların çoxunun qədim yazıları və əsərləri ilə etdiklərini söylədi.
Protestant Reforması İngiltərəni ələ alarkən, Parlament 1536-cı ildə monastırları bağlamaq üçün bir qanun qəbul etdi. Növbəti iyirmi ildə İngiltərə monastır kitabxanalarını boşaltdı. Bəzi antik satıcılar bu materialları bərpa etməyə çalışsalar da, əslində bu qədər kitab və yazıları təhlükəsiz bir şəkildə saxlayacaq bir yer yox idi.
Yale, bu müddətdə əsərlərin hər yerə səpələndiyini, insanoğlu tərəfindən kəsildiyini və parçalandığını söylədi və insanların çoxu bu əsərlərin yazıldığı parşömen və kağız kimi materialları əsərlərin məzmunundan daha yararlı tapdı.
Alimlər tapdıqları materialı qorumağa və qorumağa başladılar
Bu materialları kitablarını örtmək, silahlarını təmizləmək və ya əlcəklərini qorumaq üçün istifadə edən insanları görən XVII əsr alimləri, monastırların ləğvi nəticəsində itirilən qədim məlumatlardan dəhşətə gəldilər. Beləliklə, tapa bildikləri hər materialı bərpa etməyə və onları qorumaq üçün yollar tapmağa başladılar. Bunlara orijinal əsəri çap etmək, kopyalamaq və saxlamaq üçün yeni arxivlər yaratmaq daxildir.
O dövrdə qədim əsərlərin əksəriyyəti də təbiətşünas olduqları üçün bu əsərləri qorumaq üçün səylərini sav bir zamanda qəbul etdilər. Bu işləri toplamaq və təşkil etmək üçün birlikdə çalışdılar. Həm yeni, həm də köhnə yazıları qorumaq üçün dövrün alimləri yeni qurumlar yaratdılar. Bu qurumlardan biri, Elias Ashmole tərəfindən qurulan Oxford Universitetindəki Ashmolean Muzeyi idi. Ashmole, geniş əlyazma əlyazma və kitab kolleksiyasını həmişəlik saxlaması və materialların saxlanılması və kataloqu üçün bir məmur tutması şərti ilə universitetə buraxdı.
On yeddinci əsr arxivçilərinin tüm kitabxanaları durağan(durgun) diskdə saxlamağımızı və əsərlərimizi dünyanın hər yerində anında paylaşmağımızı təmin edən bu günümüzdə olan texnologiya ilə nə edə biləcəyini təsəvvür etmək çətindir. Ancaq Yale deyir ki, bugünkü arxiv işçiləri qədim arxivçilərlə qarşılaşdıqları eyni suallarla qarşılaşırlar: hansı məlumatları toplamaq və onları necə effektiv və səmərəli saxlayacaq, kataloqu ilə paylaşacaqlar.
Orijinal məqalə: JSTOR
