Yıldızlararası uzayda suyun nasıl ve nerede oluştuğu ve sonunda Dünya gezegenine nasıl geldiği 10 yıl öncesine değin anlaşılmamıştı. Bunun bir nedeni, yer tabanlı teleskoplarla yapılan gözlemlerin kendi atmosferimizdeki su buharından etkilenmesidir. 2009 yılında ESA, uzak kızılötesi uzay teleskobu Herschel’i piyasaya sürdü. Herschel’in ana hedeflerinden biri uzaydaki suyu araştırmaktı. Herschel 2013 yılına kadar hizmette idi. Hollanda liderliğinde inşa edilen ve “molekül avcısı” olarak da bilinen HIFI cihazı özellikle önemliydi. Son yıllarda, Herschel’in su verilerine dayanan düzinelerce bilimsel makale yayınlandı. Sonunda bu sonuçlar birleştirildi ve genişletildi.
Yeni çalışma, şimdiye kadar daha az ilgi gören ara aşamalar da dahil olmak üzere yıldız oluşum süreci boyunca suyun yolculuğunu anlatıyor. Araştırma, suyun büyük bir kısmının soğuk ve zayıf yıldızlararası bulutların içindeki küçük toz parçacıkları üzerinde buz olarak oluştuğunu gösteriyor. Bir bulut yeni yıldızlara ve gezegenlere dönüştüğünde, bu su büyük ölçüde korunur ve hızla çakıl büyüklüğündeki toz parçacıklarına bağlanır. Genç yıldızın etrafındaki dönen diskte, bu çakıl taşları yeni gezegenlerin yapı taşlarını oluşturur.
Araştırmacılar yeni güneş sistemlerinin çoğunun birkaç bin okyanusu doldurmaya yetecek kadar suyla doğduğunu hesapladılar. Ewine van Dishoeck: “Bir bardak su içtiğinizde, bu moleküllerin çoğunun 4,5 milyar yıl önce güneşimizin ve gezegenlerin oluştuğu bulutta oluştuğunu fark etmek büyüleyici.”
Daha önceki araştırmaların çoğu, belirgin bir şekilde görülen ve oluşan yıldızların yakınında bol miktarda üretilen sıcak su buharına odaklanmıştı. Ancak bu sıcak su, genç yıldızdan gelen güçlü akışlar nedeniyle uzaydaa kaybolur. Araştırmacılar soğuk su buharı ve buzun kimyası hakkında giderek daha fazla fikir edindiler. Örneğin, yıldızlararası buzun toz parçacıkları üzerinde katman katman büyüdüğünü gösterebildiler. Bu sonucu ağır sudan gelen zayıf sinyallere dayandırdılar (H2O yerine HDO ve D2O).
Araştırmacılar ilerleyen zamanlarda, özellikle gezegen sistemlerinin oluşum aşamasındaki suyun rölü üzerinde çalışmayı hedefliyorlar. Herschel ile karşılaştırılabilecek bir sonraki uzay teleskobunun 2040’tan önce fırlatılması planlanıyor.
Ayrıca 2021’in sonunda James Webb uzay teleskobu fırlatılacak. Bu teleskop şu ana kadar ulaşılamayan su yol haritasının bir bölümünü ortaya çıkarabilecek olan MIRI aracını içerecek. MIRI, toz disklerinin en iç bölgelerindeki ılık su buharını tespit edebilecek.
Şili’deki ALMA teleskopları, yerden uzaydaki su buharını gözlemleyebilir. Buna, su hatlarının Dünya atmosferindekilerden uzaklaştığı uzak galaksilerdeki su da dahildir. Lars Kristensen Herschel sayesinde, ALMA verilerini çok daha iyi yorumlayabileceklerini söylüyor.
Kaynak: https://www.bizsiziz.com/long-awaited-review-reveals-journey-of-water-from-interstellar-clouds-to-habitable-worlds/
https://arxiv.org/abs/2102.02225
Derleyen: Figen Berber
Suyun Yıldızlararası Uzaydan Dünyamıza Ulaşma Yolculuğu
Dikkat: Sitemiz herkese açık bir platform olduğundan, çox fazla kişi paylaşım yapmaktadır. Sitenizden izinsiz paylaşım yapılması durumunda iletişim bölümünden bildirmeniz yeterlidir.
Kaynak: https://www.bizsiziz.com/suyun-yildizlararasi-uzaydan-dunyamiza-ulasma-yolculugu/
