Çin’de yüzlerce pterosaur yumurtası ve bazı embriyo içeren olağanüstü bir fosil topluluğu keşfedildi.
Pterosaurların erken yaşamı – güçlenen uçuşu geliştiren ilk omurgalılar – bu zamana kadar gizemini koruyordu. 2004’e kadar bilim insanları yalnızca yumurta bıraktıklarını doğrulamıştı ve bugüne kadar sadece bir avuç yumurta bulunmuştu. Yaklaşık 120 milyon yıl önce yaşamış olan Hamipterus tianshanensis isimli bir türe ait keşfedilen yeni keşifler, pterosaurların gelişimine ve anatomisine dair ipuçları sunuyor. Aynı zamanda, birçok dinozor türü gibi, bu hayvanların gruplar halinde iç içe geçmiş olduklarına dair ilk somut kanıtı sağlıyor.
Science’ın 1 Aralık tarihli sayısında bildirilen fosiller, Çin’in kuzeybatısındaki Xinjiang’daki Turpan-Hami Havzasında keşfedildi. 2006-2016 yılları arasında Pekin’deki Çin Bilimler Akademisi Omurgalı Paleontoloji ve Paleoantropoloji Enstitüsü’nden Wang Xiaolin ve meslektaşları, karmakarışık pterosaur kemikleri arasında en az 215 ezilmiş ve kırık yumurta açığa çıkartmak için 3 metrekarelik kumtaşı blok çıkardılar. 300 kadar yumurtanın mevcut olabileceğini düşünüyorlar; bazıları fosillerin üst tabakalarının altında gömülü durumda. Ekip, bilgisayarlı tomografiyle taramasını 42 yumurtayı taramış ve kısmi kafatasları ve ekstremite kemikleri ile gelişmenin çeşitli safhalarında olan embriyo kalıntıları içeren 16 örnek bulmuşlardı.
Diğer uzmanlar bulguların pterosaur üremesini anlamada önemli olacağını söylüyor. Birleşik Krallık’taki kuş ve sürüngen üreme çalışmalarını yürüten, University of Lincoln’den Charles Deeming, Science’ta yayınlanan bir yorumunda, “çok önemli bir gelişme” diye yazıyor.
İç iç yerleşmiş grup
Yumurtalar orijinal yuva pozisyonlarında olmasa da, muhtemelen bir fırtına olayıyla birlikte yıkanıyorlardı – araştırmacılar, farklı gelişim aşamasındaki embriyo ve yavru serilerinin bir grup olarak iç içe geçmiş olduklarını ileri sürdüğünü savunuyorlardı. Witton, “Uzun süredir şüphelenilen bir şey bu, ancak fosiller ile doğrulandığını görmek güzel,” diyor.
Wang, embriyonik kemiklerin mikroskobik yapısının incelenmesinde de bir sürpriz olduğunu belirtti. Şu ana kadar, yumurtlayan pterosaurların neredeyse doğumdan hemen sonra uçabileceği konusunda fikir birliği vardı. Ekip, yürüme için önemli olan gelişmiş femur (uyluk) kemikler buldu – ancak, uçuş için gerekli olan kısımlar az gelişmişti. “En azından Hamipterus [bebek] pterosaurların yerde yürüyebileceğini, ancak gökyüzünde uçamayacağına karar verdik,” diyor Wang.
Çin’in kuzeybatısındaki bir bölgede bulunan pterosaur yumurta fosilleri.
Ancak Witton ikna olmadı. Çoğu pterosaurun, kuluçkadan sonra muhtemelen gelişmiş kanatlara sahip olduğunu, ancak bazı özelliklerin kıkırdaktan oluştuğunu ve bunun da fosilleşme ihtimalinin daha az olduğunu düşünüyor. “Bu hayvanlar yumurtadan çıktıklarında sadece birkaç gram ağırlığındaydılar ve uçmak için kesinlikle iyi gelişmiş, iyi şekillenmiş kanat kemiklerine sahip olmadıklarını” söylüyor.
Eylül ayında İngiltere, Birmingham’da Omurgalı Paleontoloji ve Karşılaştırmalı Anatomi Sempozyumu’nda sunulan ekibinin çalışması, iki pterosaur türünün yumurtadan çıkma fosillerinin uçuşa hazır görünmesini sağladı; sağlam görünen ve yüksek eğilmeye mukavemetli kemikler.
Yetkili, sınırlı veri dizisinden kalanlardan çok fazla çıkarım yapmaya karşı uyarıda bulunulmak isteniliyor – belki de Wang tarafından incelenen Hamipterus embriyoları, sonunda kuluçka işlemine yakın olmadıklarını öne sürüyor. Paleontolog ve Rio de Janeiro Federal Üniversitesi’ndeki Brezilya Ulusal Müzesi’nden, Science’ta yayınlanan makalenin ortak yazarlarından, Alexander Kellner, Xinjiang bölgesinde şimdiye kadar bulunan diğer yumurtaların bazı boşlukları dolduracağını umuyor. “Embriyoları farklı evrelerde bulmayı umuyoruz” diyor ve “tam bir embriyolojik diziye sahip olmak”tan bahsediyor.
Haber: John Pickrell
Kaynak: https://www.nature.com/news/huge-haul-of-rare-pterosaur-eggs-excites-palaeontologists-1.23049
Çeviren: Bünyamin Tan
