Çalışıyoruz… Ama ne kadar güvendeyiz ? Bunun cevabını çok güvendeyim olarak veriyor olsanız dahi, bu yazı dizisini okumanızı tavsiye ederiz. Kendinizi ne derece önemsediğinizi bu ikramda anlayacaksınız.
Laboratuvarda meydana gelen kazaların % 85’inden fazlası insan hatalarından kaynaklandığını istatistiksel veriler doğrular. Bu nedenle laboratuvar çalışanları, gerek eğitimleri sırasında gerekse iş hayatlarında, çalıştıkları maddelerin riskleri ve tehlikeleri hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olmalıdırlar. Dikkatsizlik tek bir kişinin değil pek çok kişinin hayatını tehlikeye sokar. Bununla birlikte iş kazalarının büyük bir çoğunluğu tecrübesizlikten değil, başlangıçta dikkatli çalışan kişilerin deneyimleri arttıkça güvenlik kurallarına daha az uyma eğiliminden kaynaklanır. Günümüzde laboratuvar çalışmalarında güvenlik öncelikli olarak ele alınmalı ve deneylerin planlanmasında olası tehlikelerle ilgili tüm riskler belirlenerek minimum seviyeye indirilmesi amaçlanmalıdır. Toplum ve çevre sağlığının korunması, laboratuvarlarda çalışanların bu konuda bireysel davranışları, bilgi ve becerileriyle doğrudan ilgilidir.
Bu nedenle de laboratuvar çalışanlarının her zaman dikkatli olması gereklidir.
Güvenlik programlarının başlıca fonksiyonu, kaza olasılığını azaltarak insanları ve mekanları korumaktır. Diğer faydaları ise kazalar nedeniyle ortaya çıkabilecek ekonomik kayıpların önlenmesi, çalışma gücünün olumlu yönde arttırılmasıdır.
Güvenlik için “kim sorumludur?” sorusunun en doğru cevabı “herkes” dir.
Güvenli çalışma disiplini genel olarak 3 ayrı başlık altında toplanır. Laboratuvar çalışanları güvenliklerini sağlamak için bu 3 başlık altındaki kuralları tam olarak yerine getirmek zorundadır.
Kişisel Güvenlik, kendini ve çevresindeki kişileri tehlikelerden korumak Laboratuvar Güvenliği, kimyasal maddelerin neden
olacağı tehlikeleri tanımak ve uyarılar yardımıyla bu tehlikelerden korunmak.
Çevre Güvenliği, çevre kirliliği konusunda hassas davranmak.
Kişisel Güvenlik
Kişi analize başlanmadan önce olası tüm tehlikeler ve koruyucu yöntemleri belirlemelidir.
Laboratuvarlarda eğitim ve araştırma amacıyla çeşitli riskleri de beraberinde getiren çeşitli kimyasallar kullanılır. Bu kimyasallar toksik, yanıcı ve korozif özellikte olabildikleri gibi su veya diğer bazı maddelerle reaksiyona girerek de
tehlike kaynağı oluşturabilirler. Kimyasal maddelerin kullanım koşulları riskin derecesini belirler.
– Laboratuvarların ciddi çalışma yapılan ortamlar olduğu unutulmamalı ve panik halinde hareket
edilmemelidir.
– Laboratuvarlarda çalışıldığı sürece gözü ve cildi koruyucu donanımlar kullanılmadır (çalışmanın özelliğine göre gözlük, maske, eldiven).
– Ceket, çanta vb kişisel eşyalar laboratuvar dışında bırakılmalıdır.
– Her zaman önlük ve kapalı ayakkabı giyilmelidir.
– Laboratuvarlarda yemek, içmek ve de laboratuvar malzemelerini bu amaç ile kullanmak güvenlik açısından yasak olmalıdır.
– Tehlike anında kullanılması gerekebilecek cihazların yeri, kullanışı ve acil durumda izlenecek yöntemler bilinmelidir.
– Cam eşyaları kullanırken keskin olmamasına dikkat edilmeli.
– Cilde veya göze kimyasal madde sıçraması halinde bol su ile yıkanmalı, ilk yardım
kurallarına göre hareket edilmelidir.
– Kimyasallarla zehirli buhar ve gazları solumaktan kaçınılmalıdır. Bu tür kimyasallar, derişik asit, baz veya uçucu solventler ile çalışırken çeker ocak kullanılmalıdır.
– Kimyasal maddeler laboratuvar dışına çıkarılmamalıdır.
– Çalışmalar sırasında uzun saçlar mutlaka toplanmalı, küpe, bilezik vb takılmamalıdır.
– Sıvılar ağızla çekilmemeli, puar vb cihazlar kullanılmalıdır.
– Giysilerin alev alması durumunda panik olmadan, koşmadan, yerde yuvarlanarak alev söndürülmeye çalışılmalı ve yardım istenmelidir.
– Bir kişi alev almışsa, hava ile temasını kesmek için yangın battaniyesi ile müdahale edilmelidir.
– Bir çözeltiyi almak için kullanılan pipet başka bir çözelti şişesine daldırılmamalıdır.
– Oluşabilecek kimyasal yanıklar öncelikle bol su ile yıkanmalı, kimyasalın çeşidine göre belirlenmiş kurallar (MSDS) çerçevesinde hareket edilmelidir.
– Tüp içinde sıvı maddeleri ısıtırken aşırı ısınmadan kaçınılmalıdır.
– Laboratuvar malzemeleri bilinmeyen kimyasal maddelerle kirlenebilir. Sonrasında kullanan kişinin
güvenliği açısından kirlenmiş kaplar ve malzemeler hemen temizlenmelidir.
– Laboratuvar çalışmalarında herhangi bir yaralanmaya neden olmayan vakalar dahil olmak üzere tüm kazalar
kayıt altına alınmalı ve ilk yardım kuralları uygulanmalıdır.
