Bilim İnsanları Kanser Araştırmaları İçin Embriyo İnsan-Maymun Melezi…

ABD ve Çin’deki bilim insanları tarafından bir embriyo olarak yaratılan yeni bir ‘maymun-insan’ melezinin ahlaki durumu hakkında etik sorular gündeme getirildi.

Uzmanlar, insan kök hücrelerini primat embriyolarına enjekte ederek 20 güne kadar büyümeye devam eden yeni bir melez oluşturdu. 

Ekip, çalışmalarının gelişimsel biyoloji ve evrime ilişkin iç görü sağlamanın yanı sıra kanser tedavilerine yönelik araştırma çabalarına yardımcı olma potansiyeli olduğunu söylüyor.

Baş yazar Juan Carlos Izpisua Belmonte, insanlar üzerinde gerçekleştiremeyeceğiniz bazı deney türleri olduğunu, bu nedenle neredeyse insana benzeyen melezler yaratmanın bu barikatı çözebileceğini ve diğer kaynaklardan elde edilemeyen hayati verileri sağlayabileceğini söyledi.

Çalışmaya dahil olmayan bilim insanları, bunun bir insanın ne olduğu ve insan benzeri yeteneklere sahip olup olamayacakları konusunda soruları gündeme getirdiğini söyleyerek etik çıkarımları çağırdı.

Oxford Üniversitesi’nden bilimsel araştırma etiği uzmanı Julian Savulesca, ‘Anahtar etik soru şudur: bu yeni yaratıkların etik durumu nedir?’ 

Bir kişi olarak muamele görecek kadar insan olarak kabul edilip edilmeyeceklerini, insan benzeri zihinsel kapasiteye sahip olup olmadıklarını ve gerçekten araştırmada kullanılıp kullanılamayacaklarını sorgulamak. 

Memelilerde türler arası kimeralar, kemirgenlerde üretildikleri ve erken gelişim süreçlerini incelemek için kullanıldıkları 1970’lerden beri yapılmıştır. Kimera biyolojide bir doku türünün farklı bir doku türüyle tamamen çevrili olması demektir.

Bu yeni teknoloji, çalışma ekibi maymun embriyolarının hayatta kalmasına ve vücudun dışında büyümesine izin veren bir teknoloji geliştirdiğinde mümkün hale geldi. 

Bu çalışmada, maymun embriyolarının yaratılmasından altı gün sonra, her birine 25 insan hücresi enjekte edildi.  

Bir gün sonra 132 embriyoda insan hücreleri tespit edildi. 10 gün sonra 103 kimerik embriyo hala gelişiyordu. 

Hayatta kalma kısa süre sonra azalmaya başladı ve 19. günde sadece üç kimera hala hayattaydı, bu noktadan sonra ekip daha fazla gelişemeden onları yok etti. 

Bundan önce yaratılan insan-hayvan melezleri, aynı ekip tarafından yapılan ilk insan-domuz melezi de dahil olmak üzere, düşük verimlilik seviyeleri nedeniyle çok uzun sürmedi.  

Genetik kimera veya kimerizm, farklı bireylerden alınan hücrelerden oluşan ve iki DNA seti içeren tek bir organizmadır.

Ekip daha sonra, domuz-insan başarısız olduktan sonra, bu yeni insan ve insan olmayan primat kimera da dahil olmak üzere daha benzer türler arasında kimeralar yaratmayı başardı. 

Çalışma yazarları, yeni embriyolar söz konusu olduğunda, insan hücrelerinin yüzdesinin büyümeye devam ettikleri süre boyunca yüksek kaldığını söyledi. 

Izpisua Belmonte, “Bu, kimera oluşumuna evrimsel olarak empoze edilen engellerin olup olmadığı ve bunların üstesinden gelebileceğimiz herhangi bir yol olup olmadığı konusunda daha iyi bir fikir edinmemizi sağlayacak,” dedi.

Embriyolardan hem maymun hem de insan hücrelerini incelediler ve yeni tip yolların oluştuğunu, diğerlerinin normalden daha güçlü olduğunu keşfettiler. 

Kimerik hücre iletişiminde hangi yolların yer aldığını anlamak, bu iletişimi muhtemelen geliştirmemize ve insanlara evrimsel olarak daha uzak olan bir konakçı türdeki kimerizmin etkinliğini artırmamıza olanak sağlayacaktır. ‘

Bu araştırma için önemli bir sonraki adım, bu türler arası iletişimde yer alan tüm moleküler yolları daha ayrıntılı olarak değerlendirmektir.

Ekip, acil hedefin gelişim süreci için hangi yolların hayati önem taşıdığını bulmak olduğunu söylüyor.

Daha uzun vadede, araştırmacılar kimeraları yalnızca erken insan gelişimini incelemek ve hastalığı modellemek için değil, aynı zamanda potansiyel olarak nakledilebilir hücreler, dokular veya organlar oluşturmanın yanı sıra ilaç taraması için yeni yaklaşımlar geliştirmek için kullanmayı umuyorlar.

Araştırmada yer almayan Oxford Üniversitesi’nden Profesör Juian Savulescu, ‘pandoranın kutusunu’ açtıklarını ve organ toplama gibi bir şey için tam bir insan-olmayan primat geliştirilmesinin yalnızca bir zaman meselesi olduğunu söylüyor.   

Uehiro Pratik Etik Başkanı Savulescu, bu araştırmayla ilgili en zor etik soruların mevcut keşiflerde değil, gelecekte olduğunu söyledi.

“Bu embriyolar 20 günlük gelişimde yok edildi, ancak insan-insan olmayan kimeraların belki de insanlar için bir organ kaynağı olarak başarılı bir şekilde geliştirilmesi sadece bir an meselesi,” dedi. 

Savulescu, büyümesine izin verilen bir kimera üzerinde herhangi bir deney yapılmadan önce, zihinsel kapasitelerinin düzgün bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini söylüyor.

İnsan olmayan bir hayvana benzeyen şey, zihinsel olarak bir insana yakın olabilir. İnsanların yararına kullanmadan önce hayvanları, zihinsel yaşamlarını ve ilişkilerini anlamanın yeni yollarına ihtiyacımız olacak ‘dedi.

“Belki de bu, bilimde, tıpta ve tarımda hayvanlara daha genel olarak insanlar tarafından nasıl muamele edildiğini yeniden düşünmemize yol açacaktır.” 

Bu çalışmaya dahil olmayan Oslo Üniversitesi Pratik Felsefe Doçenti Dr. Anna Smajdor, biyolojik kategorilerin sabit olmadığı gerçeğini pekiştirdiğini söyledi.  

Davranışlarımız ve çerçevelerimiz ‘yanlış varsayımlara dayandığından, akışkan bir biyolojik kategori fikrinin önemli etik ve yasal zorluklar ortaya çıkardığını söyledi.

Bu yanlış varsayımlar arasında, ‘insan nedir’ sorusuna kolay, biyolojik bir cevap olduğu yanlış öneri var. 

Bu araştırmanın arkasındaki bilim insanları, bu kimerik embriyoların yeni fırsatlar sunduğunu çünkü ‘insanlarda belirli deney türlerini yapamıyoruz’ diyorlar. Ancak bu embriyoların insan olup olmadığı sorgulanabilir. ‘  

Bulgular Cell dergisinde yayınlandı.

Derleyen: Feyza ÇETİNKOL

Bilim Kurgudan Gerçeğe: Rahim Olmadan Bir Embriyoyu 6 Gün Yaşattılar

Bilim Kurgudan Gerçeğe: Rahim Olmadan Bir Embriyoyu 6 Gün Yaşattılar

/Bilim İnsanları Kanser Araştırmaları İçin Embriyo İnsan-Maymun Melezi Oluşturdu/