Yapılan yeni çalışmalarda her türlü yağ hücresinin bir formdan diğerine değişebileceğini tespit edildi. Vücuttaki farklı yağ hücrelerinin anlaşılması ile obezite gibi sağlık sorunlarına etkin çözümler bulunabilirken, kilo verme artık daha kolay hale gelebilir.
Sağlık açısından aşırı kilonun zararlı olabileceği ve diyabet gibi bir takım hastalıklara katkıda bulunabileceği herkes tarafından bilinir. Ancak tüm yağlar aynı yapıya sahip olmamakla beraber, eşit değillerdir.
Bazı yağ hücreleri vücutta birikip bazı sağlık sorunlarına neden olabilirken, bazı yağ türleri ise fazla kaloriyi yakmak için yardımcı olabilirler. Yapılan son araştırmalarda, insan vücudunda daha yüksek konsantrasyonlarda bulunan “iyi” yağ hücrelerinin, soğuğa maruz kalındığında daha fazla kalori yakılmasına yardımcı olabileceğini tespit edilmiştir.
İnsan vücudunda kahverengi, beyaz ve bej gibi farklı renklerde yağ hücreleri bulunmaktadır. Üç renk yağ hücresi bulunduğuna dair düşünce, genellikle bu yağların çalıştıklarına dair kanıt olmadan kilo kaybı için özel yiyecekler yemeye teşvik eden fad diyetlerinde ileri sürülmektedir. İşte bu farklı yağ hücrelerinin arkasındaki bilimi ve bir türün diğerine nasıl dönüştürülebileceği hakkında bilgi sahibi olmak, gerçekten sağlıklı kalmanın, hatta obezite gibi ciddi durumları tedavi etmenin önemli bir yolu olabilir.
Beyaz, Kahverengi ve Bej Yağ Hücreleri
İki ana yağ hücresi türü vardır. Beyaz yağ hücreleri vücudun bağ dokularında ve genellikle cildin altında (deri altı yağ) ve karın boşluğunda (viseral yağ) bulunmaktadır. Kişi yemek yediğinde, beyaz yağ hücreleri öncelikle fazla enerjiyi, genellikle trigliserit adı verilen moleküller olarak, ihtiyaç duymadığı glikoz formunda lipit damlacıklarına dönüştürmektedir. Bunlar iştah ve enerji dengesini düzenleyen sinyal molekülleri üretir.
Diğer taraftan, kahverengi yağ hücrelerinin geleneksel olarak sadece yeni doğan bebeklerde bulunduğuna inanılmaktadır ve ileri bebeklik döneminde kayboldukları iddia edilmektedir. Araştırmacılar ilerideki dönemlerde ise kişinin yaşamı boyunca kahverengi yağ hücrelerine sahip olduğuna dair kanıtlar sunmaktadırlar.
Kahverengi yağ hücreleri omurilik boyunca, kürek kemikleri, boyun arasında ve köprücük üzerinde olan bölgelerde bulunmaktadır. Ancak vücudun, hayati organlarının çevresinde, yiyecekleri ısıya dönüştürdükleri diğer bölümlerde de ortaya çıkabilirler.
Bunun yanında yapılan son dönem araştırmalarda, bej veya “brite” (beyaz renkte kahverengi) yağ hücreleri adı verilen üçüncü bir tür yağ hücresi bulunmuştur. Bu hücreler kahverengi yağ hücreleri gibi davranmaktadırlar, ancak beyaz yağ hücreleri ile benzer bölgelerde bulunmaktadırlar.
Bej yağ hücreleri, düşük ısılarda, tipik olarak bir kişinin titreme sıcaklık noktasının 3 ° C üzerinde olduğu zamanlarda,( kadınlar için 11 ° C ve erkekler için 9 ° C olan düşük sıcaklıklara maruz kalma) tetiklenen bir süreçte beyaz yağdan türetilmektedirler. İyi beslenme ve egzersiz gibi diğer uyaranların da bu yağ hücrelerinin renk değiştirme sürecini teşvik ettiğine inanılmaktadır.
Bej/ Brite Yağ Hücrelerinin Görünüşleri
Beyaz yağ hücreleri tipik olarak tek, büyük, lipit damlacıklarına sahip değişken büyüklükteki yuvarlak hücrelerdir. Bu damlacıklar açlık sırasında veya kişinin enerji talepleri arttığında yağ asitlerine dönüştürülebilir. Yağ asitleri, kana emilebilen yağların yapı taşlarıdır.
Kahverengi yağ hücreleri daha küçüktür ve hücre başına birçok küçük lipid damlacıklarına sahiptir. Kahverengi yağ hücreleri ayrıca mitokondri adı verilen birçok enerji üreten organel içerir. Bunlar, oksijene maruz kaldıklarında kahverengi renklerini veren demir açısından zengindirler.
Bej yağ hücreleri ise; beyaz ve kahverengi arasında orta özelliklere sahiptir. Beyaz ana hücrelerden gelirler, ancak çekirdek vücut sıcaklığı düştüğünde ısı üretmek için enerji yakarak kahverengi yağ hücreleri gibi işlev görmektedirler. Beyaz yağ hücrelerinin bu esmerleşme sürecine soğuk hava değerleri, sinir ve bağışıklık sistemleri yardımcı olmaktadır.
Yağ Türünün Değiştirilmesi Nasıl Gerçekleşir?
Beyaz yağ hücrelerinin, düşük sıcaklıklar ve belirli proteinler gibi belirli koşullar altında kahverengi yağ hücrelerinin özelliklerini edinebileceği uzun zamandır bilinmektedir. Ancak araştırmacılar artık maruz kaldıkları tetikleyicilere ve içinde bulundukları organizmaya olan taleplere bağlı olarak her türlü yağ hücresinin bir formdan diğerine değişebileceğini tespit ettiler.
Bir yağ hücresi sadece iki yoldan biri olan başka bir forma dönüşebilir. Karşılık gelen genleri transdifrentiasyon olarak bilinen bir işlemde değiştirebilir. Ya da, herhangi bir olgun yağ hücresinin ortak ebeveyn formuna (dedifferentiasyon), daha sonra genlerinin “yeniden programlanmasına” (yeniden farklılaşma) dönüştürülmesi ile gerçekleşebilir. Bu ikinci süreç doğal olarak gerçekleşebilir, ancak genellikle laboratuvar ortamlarında gerçekleştirilmektedir.
Doğal değişimin koşulları da bunu hızlandırılabilir. Mesela meyve ve sebzelerde bulunan flavonoid resveratrol ve kuercetin gibi besin takviyeleri esmerleşme sürecine yardımcı olabilir. Yapılan çalışmalarda egzersiz yapmanın yağ hücrelerinin renginin kızarmasını arttırdığı belirlenmiştir. En az iki saat boyunca titreme noktasının biraz üzerindeki sıcaklıklara maruz kalmanın da kızarmaya yardımcı olduğu bilinmektedir. Bununla birlikte, gerçek değişiklikleri görmek için bunun düzenli olarak uygulanması gerekmektedir.
Yapılan çalışmalar ayrıca kahverengi yağ hücrelerinin daha iyi sağlıkla ilişkili olduğunu göstermektedir. Daha sonra aşırı kilodan kaynaklanan obeziteyi ve diğer ilgili hastalıkları azaltabilecek kilo kaybını teşvik etmektedir. Esmer yağ hücreleri ayrıca hipotermi riskini azaltır ve insülin duyarlılığını artırarak diyabet riskini azaltabilir. Beyaz yağ hücrelerinin kızarmasına neden olma ve onları bej hücrelere dönüştürme yeteneği, daha iyi bir sağlık potansiyeline sahip olmayı sağlamaktadır.
Kaynak : Güven Diya / Staffordshire Üniversitesi
