Bugün kulaktan dolma bilgileri ayıklayarak sadece doğru bilgileri anlattığım videomda Arap Yarımadası’nın devine doğru bir yolculuk yapacağız. Bugün Suudi Arabistan’a gidiyoruz. Yüzölçümü açısından dünyanın en büyük 13. ülkesi. Ama bu geniş toprakların tamamına yakını çöl olsa da verimsiz topraklarının altında dünyanın en büyük petrol sahasına sahipler.
Özellikle Galar Bölgesi’nde 4.770.897 olimpik havuzu doldurabileceği söylenen dev bir petrol rezervi vardır. Ve sadece petrol satışı ülke gelirinin %45’ini oluşturur. Yazları ortalama sıcaklık 45 C° olsa da 54 C°’ye kadar çıkmaktadır. Kışın ise ortalama sıcaklık 17 C° ve neredeyse hiç kar yağmaz.
Yağsa da kardan adam yapamazsınız, putları çağrıştırdığı ve Batı Kültürü olduğu gerekçesiyle yasaktır. Tabi Sevgililer Günü’nün de yasak olduğu gibi üzerinde kalp bulunan eşyaları satmak da yasaktır. Terleten sıcaklığı sürekli su içme ihtiyacı hissettirecek; ve su benzinden pahalıdır.
2015’de 1 litre benzin 70 kuruş iken, 1 litre su 4₺ idi. Gökdelenlerin fazlaca olduğu başkent Riyad’da, gökdelenler yalnızca bir anayola bitişik olacak şekilde inşa edilir. İzin verilen bu gökdelenlerden biri de inşaatı bittiğinde 1007 m yüksekliği ile… Dünyanın en yüksek gökdeleni olacak olan “Kingdom Tower” yani “Krallık Kulesi”dir.
Bir Suudi’yi, Suriyeli veya Yemenli Araptan ayırmanın en kolay yolunun kıyafetine değil yürüyüşüne bakmak olduğu söylenir. Çünkü Suudiler arasında tüm dünyanın onlara hizmet etmek için yaratıldığı düşüncesi çok yaygındır. Bundan dolayıdır ki Suudi Arabistan’da sadece Suudiler vatandaşlık hakkına sahiptir.
Suudi Arabistan’da doğmak, büyümek, orada evlenmek, mal-mülk sahibi olmak bunların hiçbiri measurement Suudi Arabistan vatandaşı olma hakkını vermez. Eğer kökeniniz Suudi değilse asla Suudi Arabistan vatandaşı olamazsınız. Suudiler çalışmayı sevmez. Kültürlerinin etkisiyle ve sıcak hava adaptasyonuyla tembel yetişmişlerdir.
Patron ruhlu oldukları için sebepsiz yere haftalarca işe gitmemeleri çok yaygındır. Hal böyle olunca hiçbir şirket Suudi çalıştırmamaya başlamış, kral da her şirketin çalışanlarının %30’unun Suudi olması zorunluluğunu getirmiş. Şirketler çözüm olarak Suudilerin çalışmayacağını hesaba katarak.
.. 100 çalışana ihtiyaçları varsa 130 kişiyi işe alıyor. Ülkenin işgücünün %80’ini Hintliler, Afrikalılar ve diğer Arap ülkelerinden gelen göçmenler oluşturur. Ayrıca ülkede McDonald’s, Burger King gibi yabancı şirketler de pek yaygın… Fakat ülkeye giren herhangi bir yabancı işletmenin bir Suudi Arabistan vatandaşı tarafından işletilmesine.
.. yani bir Suudi’nin birincil yararlanıcı olmasına zorunluluk getirilmiştir. Ülkede hafta tatili ise Cumartesi-Pazar değil, Cuma-Cumartesi günleridir. Kültürden bahsetmişken, el ele yürüyen çok erkek göreceksiniz. Bu, cinsel tercihlerinden dolayı değil. Zaten eşcinselliğin cezası hapisten idama kadar gider.
Suudilerin el ele yürümesi arkadaşlık göstergesidir. İkili konuşmalarda temas mesafesini de çok kısa tutarlar. Geriye doğru uzaklaşmak, konuşulan kişinin hissiz ve soğuk bir kişi olduğu imajını yaratabilir. *ezan okunuyor* Ezanı duyuyorsunuz. *ezan okunuyor* Ezan okunmasıyla başlayan 45 dakikalık zaman diliminde bir AVM’de iseniz ya da restoranda.
.. oradan dışarı çıkamayacaksınız. Dışarıdaysanız da oralara giremeyeceksiniz. Çünkü ezan okunmaya başladığında tüm işletme sahipleri ve çalışanlar camiye gider. Durum böyle olunca işletmelerin kapıları kilitlenir. Müşteriler içeride veya dışarıda beklemek zorunda kalır.
Ramazan ayında herkesin oruç tutması zorunludur. Oruç tutmayan yerli müslümanlar kırbaç veya bazen de hapisle cezalandırılır. Özellikle herkese açık olan alanlarda yemek yiyorsa… Gayrimüslimlerin kamuya açık alanda yiyip içmesi durumundaysa, bunu kasıtlı yapıyorlarsa, sınır dışı edilme ihtimalleri vardır.
Ama “Müslüman değilseniz Suudi Arabistan’da öldürülürsünüz.” düşüncesi doğru değildir. Bu topraklarda yüzyıllardır Hristiyanlar,Yahudiler gibi gayrimüslim topluluklar yaşamakta. Fakat Mekke ve Medine şehirlerine girmeleri katiyen yasaktır. Ve ülkede hiçbir yerde kilise, sinagog göremezsiniz.
Ev dışında İncil okumak ve diğer dinlerin ibadetinde bulunmak yasaktır. Günümüzden 14 yy önce gayrimüslimler, Peygamberimiz (S.A.V.) ve müslümanları Mekke’den çıkarmaya zorladıkları için böyle bir karar alınmıştır. Arabistan şehirlerinde etrafı 5 m yüksekliğinde duvarlarla çevrilmiş, güvenlikle korunan.
.. içinde havuz, spor salonu gibi sosyal alanlar bulunan ve “Compound Residence” adı verilen siteler vardır. Bu siteler genellikle aileleriyle bu ülkede yaşayan yabancılar tarafından tercih edilir. Ve yabancıların kendilerini özgür hissedebilecekleri tek yaşam alanları olan compoundların içerisinde.
.. Suudi Arabistan’a ait hiçbir kural uygulanmaz. Kadınlar istedikleri gibi giyinebilirler. İçerisinde herhangi bir kadın-erkek ayrımı yoktur. Hatta yabancıların kendi alkollerini kendileri üretip tükettikleri söylenmektedir. Ancak compoundların dışında alkol tüketmenin cezası bazen para, kırbaç, hapis iken.
.. Alkol ticareti yapmanın cezası her zaman idamdır. Ve idamlar suçlunun kafasının kılıçla kesilmesiyle gerçekleşir. Eğer suçlu soylu biriyse idam regular kılıçla değil, som altından bir kılıçla gerçekleşir. Din konusuna girmişken; Suudi vatandaşı olsun ya da olmasın, Türkiye’den olsanız bile burada bir müslümanın başka bir dine geçmesi; ya da ateist, deist, agnostik olmasının cezası ölümdür.
Ancak gayrimüslimler din değiştirerek müslüman olabilirler. O yüzden sakın dini bir eleştiride bulunmayın. Sokakta yürürken Kral’ın fotoğraflarını her yerde görmekle beraber, her köşe-bucağın erkek kaynadığını göreceksiniz. Kadın-erkek oranının dengesini yurt dışından gelen yabancı işçiler de bozmuştur.
Sokakta kadınları ya grup halinde ya da bir erkekle göreceksiniz. Tek başına bir kadını görmek inanılmaz nadirdir. Ayrıca evli olmayan erkek ve kadın beraber yürüyemez. Ahlak polisleri vardır ve evlilik cüzdanını görmek ister. Cezası kırbaç olabilir. Başkent Riyad, bir kadının toplu taşıma araçlarına binebildiği tek şehirdir.
Araçlarda kadınların ve erkeklerin bölümleri ayrıdır ve ayrı kapılardan binip inerler. Diğer şehirlerde bu imkan da olmadığı için kadınların uzak mesafelere gidemediğini, sınırlı bir alanda yaşadığını söylemek yanlış olmaz. Suudi Arabistan’da kadın doktorun, erkek hastaya müdahale etmesi yasak.
Erkek doktorun, kadın hastaya müdahale etmesi ise hasta yakınının kararına bağlıdır. Bu yasak ile ilgili yaşanan acı olaylardan biri; 2014 yılında kalp krizi geçiren 24 yaşındaki üniversite öğrencisi kıza… erkek doktorların müdahalesine izin verilmemesi ve… hasta 2 saat boyunca can çekiştikten sonra hayatını kaybetmesi örnektir.
Yetkililer kızın arkadaşlarına: “Arkadaşınız örtülü değil ve kızların bulunduğu yere erkek görevli giremez” diye açıklamalarda bulunmuştur. Bu durum diğer mesleklerde de görülür. Örneğin; 2002 yılında bir kız yurdunda çıkan yangına… erkek itfaiyecilerin müdahale etmelerine izin verilmemiş.
Bunun sonucunda 15 kız öğrenci yanarak can vermiştir. Burada özgürlük için bir erkek gerekir. Bebek bile olsa… Çoğu şehirde bir kadın yanında erkek olmadan sokağa çıkamaz. Bu sebeple kadınların erkek bir çocuk doğurabilmek için geçici nikah yaptıkları söylenir. Erkek bebek 1 aylık dahi olsa, annesiyle beraber olursa annesine dışarı çıkma özgürlüğü verebilmektedir.
Mahkemelerde ise 2 kadın tanığın ifadesinin 1 erkek tanığın ifadesine denk olması… kadın-erkek eşitsizliğini açıkça gözler önüne sermektedir. Ayrıca ancak yeterince erkek tanık olmadığı durumlarda kadının tanıklığına başvurulur. Konu taciz veya tecavüz olduğunda ise adalet anlayışı değişir.
Mahkeme, kadını da irade sahibi görür. Bu durumlarda cezayı alan tek taraf erkek olmaz. Tecavüze uğrayan kadınlar da ceza alır. Eğer Suudi Arabistan’da yaşayan bir kadınsanız ve yurt dışına çıkmak istiyorsanız… ailenizin geçerli bir resmi sebep sunması ve devletin izin vermesi gerekmektedir.
Aileniz sizi yurt dışına gönderdiği için de belirli bir miktarda para cezası öder. Ayrıca yurt dışına çıkan kadın, havaalanındaki memurlar tarafından ayıplanmayı da göze almalıdır. Buna benzer olarak evlenebilmesi hatta 50 yaşını geçse de boşanabilmesi için… ailesinden benzer bir izin alması zorunludur.
Ama Arabistan denilince kadınların siyah çarşaflı olacağı ve sadece gözlerinin gözükeceği şekilde peçe taktıkları düşünülse de… bazı bölgelerde kadınların yüzünü kapatma şartı yoktur. Özellikle de yabancıların, saçlarını açık şekilde dolaştıklarını görebilirsiniz.
Fakat herhangi bir alışveriş merkezi ya da büyük bir mağazaya girdiğinizde… bir mannequin resmi olduğunda, daima modellerin yüzlerini ve boyunlarını kapatılmış şekilde göreceksiniz. Burada kadınların çalışması yasak değildir. Fakat çalışabilmesi için bazı koşullar vardır.
Yaşamak için paraya ihtiyacı olduğunu, yani ailesinde ona bakacak bir erkek olmadığını kanıtlamak zorundadır. Ayrıca çalıştığı işte sadece kadınlar olmalıdır. Bunlara ek olarak evdeki görevlerini ihmal etmemeli, kocasının ya da babasının çalışmasına izin vermesi gerekmektedir.
Kral, Haziran 2018’den itibaren kadınların ehliyet alabilecekleri ve araba sürme yasaklarının da tamamen… kaldırılacağına yönelik bir kararname yayınlayasıya kadar kadınların Suudi Arabistan’da araba sürmeleri yasaktı. Bir kadın tek başına ev kiralayamaz, otel rezervasyonu yapamaz, banka hesabı açamaz ve.
.. alışveriş merkezlerinde kıyafet deneyemez. Ayrıca bankalarda sadece kendilerine ait bölümlerde işlem yapabilirler. Kadınlara ve ailelere özel mağazalarda kıyafet deneyebilirler… veya restoranlarda, kafelerde sadece kadın bölümünde oturup yiyeceklerini yiyebilirler. Ama tüm bunlara rağmen burada ilginç özgürlükler de var.
Örneğin; otelde, restoranda, asansörde kısacası aklınıza gelebilecek her yerde sigara içmek serbesttir. Sizinle bu videoda hayali bir yolculuk yaptık. Ama bir kadın turistseniz, ailenizden bir erkek olmadığı sürece gerçek hayatta Suudi Arabistan’a giremezsiniz. Fakat geçtiğimiz Ocak ayında 25 yaş ve üzeri kadınların Suudi Arabistan’ı tek başına ziyaret edebilecekleri açıklandı.
Ama turist vizenizin tek girişlik vize olacağını ve en fazla 30 günlük vize verileceğini de aklınızda bulundurun. Son olarak geçtiğimiz Nisan ayında 35 yıllık yasaktan sonra Suudi Arabistan’da… ilk sinema salonu açıldı. Ve ilk kez bir kadın şarkıcı, sadece kadınların katıldığı bir konser verdi.
Bunlar kadınların sosyal alanlarda bulunması adına önemli adımlardı. Buradaki insanların tıpkı diğer ülkelerdeki insanlar gibi benzer hayalleri ve arzuları var. Sadece bunları yaşamak için unlawful yollar icat etmek zorunda kalmışlar. Yasaklanmış web sitelerine giriş için VPN kullanımı çok yaygındır.
Kendi evinde (jean) pantolon, tişört gibi Batı tarzı giyinen çok kadın, erkek vardır. Ve görüldüğü gibi herkes çok dindar değildir. Her ne yasak uygulanırsa uygulansın, insanlar özel yaşamlarındaki seçimleri… küreselleşen toplum kültürüyle şekillendirmekte… ve tercihlerini yaşamak unlawful da olsa yollarını bulmakta.
..
Supply Hyperlink: https://www.youtube.com/watch?v=pBr04w4Gk4s
