Süni zəkanın gələcəyi ilə bağlı bir çox açınma və proqnoz var. Bu yenilikçi yanaşmanın xəstəlikləri necə müalicə edə biləcəyi, texnoloji inkişafları insan xeyrinə sürətləndirə biləcəyi və insanları daha yaxşı bir vəziyyətə gətirəcəyi barədə bir çox sensasiyalı xəbər var. Yalnız medianın başlıqlarına baxdığımızda Süni zəkanın cəmiyyətin hər təbəqəsinə sızdığı bir dövrdə yaşadığımızı düşünə bilərik.
Süni intellektin perspektivli imkanlar yaratması danılmaz bir həqiqət olsa da, belədir. “Süni intellekt həlli” Kimi tərif edilə bilən bir zehniyyətin ortaya çıxmasına səbəb oldu. Bu fəlsəfə, kifayət qədər məlumat verilsə, insanlara aid tüm problemlərin maşınlara öyrədilən bəzi alqoritmlərlə həll edilə biləcəyini iddia edən bir fəlsəfədir.
Ancaq bu düşüncədə səhv bir şey var. Süni intellekt Mühüm təhlükəsizlik prinsiplərinə məhəl qoymamaq və süni zəkanın bəşəriyyət üçün həqiqətən nələr edə biləcəyinə dair qeyri-real gözləntilərə sahib olmaq, süni zəkanın inkişafını dəstəkləmək əvəzinə dəyərini təhlükə altına qoyur.
Süni Zəka Həlləri
Süni Vadidəki texnoloqların ağızlarından dünyadakı hökumət məmurlarının və siyasətçilərinin ağlına AI həll yollarının çatması yalnız bir neçə il çəkdi. Daim dəyişən bu texnologiya, süni zəkanın bəşəriyyəti məhv edəcəyi inancının əks-ütopiyasını alqoritmik bir xilaskarımız olduğuna dair ütopik bir inanca çevirdi.
İndi hökumətlərin ulusal AI işini dəstəklədiyini görürük və açınma etməkdə olan maşın öyrənmə sənayesinə hakim olmaq üçün texnoloji və təsirli bir tabanca yarışında yarışırıq. Məsələn, İngiltərə hökuməti, özünü bu sahədə önder kimi göstərmək üçün süni intellekt araşdırmalarına 300 milyon funt-sterlinq investisiya qoymağı vəd etdi.
Süni zəkanın transformasiya potensialına heyran olan Fransa prezidenti Emmanuel Macron, Fransanı qlobal bir süni zəka mərkəzinə çevirməyə qərar verdi.
Ayrıca Çin hökuməti 2030-cu ilədək 150 milyard dollarlıq Çin süni zəka sənayesi yaratmaq üçün süni zəka enerjisini artırmaq üçün ulusal bir plan qurur.
Sinir Şəbəkələri – Söyləmək asan
Dünyadakı bir çox siyasal partiya yanaşmaları gözardı etdiyimiz “süni intellekt inqilabı” nın mümkün təsirlərini təqib etsə də, açınma etmiş maşın öyrənmə sistemlərinin real dünyada yerləşdirilməsinin mürəkkəbliyini qiymətləndirmirlər.
Süni intellekt texnologiyalarının ən perspektivli növlərindən biri də sinir şəbəkələridir. Bu maşın öyrənmə forması, insan beyninin nöronal quruluşundan sonrasında mövcud olan ən kiçik miqyaslı modelləşdirmədir. Bir çox AI əsaslı məhsul, bu süni sinir şəbəkələrini böyük həcmli məlumatlardan nümunələr və qaydalar çıxarmaq üçün istifadə edir. Ancaq bir çox siyasətçinin başa düşmədiyi budur ki, yalnız bir problemə süni bir neyron şəbəkə əlavə etməklə bu sorun avtomatik həll oluna bilməz.
Çətin məlumat bürokratiyası
Süni intellekt sistemlərinin işləməsi üçün bir çox məlumatlara ehtiyac var. Bununla birlikdə, dövlət sektorunda qabaqcıl maşın öyrənməsini dəstəkləmək üçün uyğun məlumat infrastrukturu yoxdur. Verilərin əksəriyyəti oflayn arxivlərdə saxlanılır. Mövcud bir neçə rəqəmsal məlumat mənbəyi bürokratiyaya basdırılmışdır. Bu ədədi məlumatlarBunlardan biri xüsusi icazələrin tələb olunduğu fərqli dövlət idarələrində aparılır. Hər şeydən əvvəl, dövlət sektorunda maşın zəkasından tam istifadə etmək üçün lazımi texnoloji imkanlar yoxdur.
Tüm bu səbəblərdən süni zəka marağı bir çox tənqidin hədəfi olmuşdur. Berkeley-dən kompüter elmləri professoru Stuart Russell, istedadlı robotların bəşəriyyəti ələ keçirəcəyi fərziyyəsi əvəzinə, AI-nin gündəlik gündəlik tətbiqetmələrə odaklanarak daha gerçekçi bir yanaşmaya sahib olması lazım bulunduğunu müdafiə edir. Eynilə MIT-in robot mühəndisliyi üzrə professoru Rodney Brooks, “robot və süni zəkadakı praktiki olaraq tüm yenilikləri sahə daxilində və xaricində olan insanoğlu gerçəklərindən daha çox əhəmiyyətsiz olaraq təsəvvür edirlər” deyir.
Maşın öyrənmə sistemlərinin tətbiq edilməsində bir çox çətinliklərdən biri də AI-nin əks hücumlara son dərəcə həssas olmasıdır. Yəni bunun mənası budur ki, zərərli bir süni intellekt başqa bir zəkanı hədəf alaraq onu yalan proqnozlar verməyə və ya müəyyən bir şəkildə davranmağa məcbur edə bilər. Bir çox tədqiqatçı, müvafiq təhlükəsizlik standartları və müdafiə mexanizmləri olmadan süni intellektin yayılmasına qarşı xəbərdarlıq etmişdir. Hələ də süni zehniyyətin təhlükəsizliyi çox vaxt nəzərdən qaçırılan bir sorun olaraq qalır.
Maşın Öyrənmək Xəyal deyil
Süni zəkanın faydalarını və potensial zərərlərini minimuma endirə bilsək, maşın öyrənmənin hökumət, iş və cəmiyyətin müəyyən sahələrində necə yararlı bir şəkildə həyata keçirilə biləcəyini düşünməyə başlamalıyıq. Bu, süni zəka etikası və bir çox insanoğlunun maşın öyrənməsinə inamsızlığı barədə düşünce mübadiləsi aparmalı olduğumuz anlamına gəlir.
Ən əsası, süni intellektin məhdudiyyətlərindən xəbərdar olmalıyıq və insanların hansı hallarda nəzarətdən əl çəkməməsi lazım olduğuna diqqətli olmalıyıq. Süni zəkanın şişirdilmiş şəklini çəkmək əvəzinə geri çəkilib böyük mənzərəyə uzaqdan baxmaq və AI-nin həqiqi texnoloji imkanlarını xəyali olanlardan ayırmaq vacibdir.
Feysbuk uzun müddət saxta xəbərlərin yayılması və nifrət nitqi kimi problemlərin alqoritmik şəkildə müəyyənləşdirilə və dayandırıla biləcəyinə inanırdı. Bununla birlikdə, parlamentarilərin təzyiqi altında şirkət alqoritmlərini 10.000-dən çox şərhçi ordusu ilə əvəzləməyi vəd etdi.
Tibb dünyası süni zəkanın tüm problemlərin həlli kimi qəbul edilə bilməyəcəyini də bildirir. Onkoloji üçün IBM Watsonhəkimlər tərəfindən xərçəngin müalicəsində istifadə edilməsi nəzərdə tutulmuş süni zəka proqramı idi. Ən yaxşı tövsiyələri təqdim etmək üçün hazırlanmış olsa da, mütəxəssislər bir maşına etibar etməyi doğru tapmadılar. Nəticədə, bu süni intellekt məhsulunu sınayan xəstələrin çoxu proqramı istifadə etməyi dayandırdı.
Bənzər problemlər ABŞ məhkəmələrində cinayətkarları cəzalandırmaq üçün qanuni alqoritmlərdən istifadə nəticəsində ortaya çıxdı. Bir alqoritm risk qiymətləndirmə ballarını hesabladı və hakimlərə qərar vermələrini tövsiyə etdi. Sistemin struktur irqi ayrıseçkiliyi artırdığı aşkar edildikdə bu metoddan imtina edildi.
Bu nümunələr hər şey üçün süni intellekt həllinin olmadığını göstərir. süni intellektTüm sahələrdə istifadə etmək həmişə səmərəli və yararlı olmaya bilər. Hər sorun mexaniki zəka ilə həll edilə bilməz. Bu təcrübələr, ulusal AI proqramlarına yatırımlarını artırmağı hədəfləyən hər kəs üçün vacib bir dərsdir: Tüm həllər bahalı deyil və hər şey avtomatlaşdırıla bilməz.
Mənbə: Science Alert
