Riskli Kafatası Ameliyatı Ritüel Nedenlerle Yapılıyordu!
Güney Rusya’da bulunan 6.000 yıllık insan kafatası, keskin bir alet yoluyla kemiğin kesilip atılmasıyla kafanın arkasında oluşan büyük bir açıklık bulundurmaktadır. Araştırmacılar, o dönemde Güney Rusya’da birçok kafatası ameliyatının tıbbi nedenlerle değil ritüel nedenlerle yapıldığından şüphelenmektedir.
Cerrahi bazı şaşırtıcı ritüel kökenlere sahiptir.
6.000 ila 4.000 yıl önce arası bir zamanda, Rusya’nın güneybatısındaki yetenekli cerrahlar, insan kafataslarının arka kısmında, gümüş dolar boyutunda ve daha geniş delikler kesmekteydiler. Fakat bu riskli prosedür tıbbi nedenlerden değildi: Yeni bir çalışmada ileri sürüldüğüne üzere, bu kafatası ameliyatları ritüel gereklilikleri nedeniyle yerine getirilmekteydi. Ve kesim prosedürünün sonunda bu kişiler genellikle yaşamaktaydılar.
Berlin’deki Alman Arkeoloji Enstitüsü’nden Julis Gresky ve çalışma arkadaşlarından oluşan arkeolog grubu, bu bölgedeki yedi antik sit alanında daha önce yapılan kazılarda elde edilen 13 insan kafatasının kafanın arka kısmının ortasındaki aynı bölgede cerrahi delikler bulundurduğunu söylemektedir. Bilimadamlarının 21 Nisan’da online American Journal of Physical Anthropology’de yer alan raporlarına göre, ayrıca trepanasyon olarak da bilinen bu tarzda bir kafatası ameliyatının söz konusu bölge için kesinlikle tehlikeli olduğunu belirtmektedir. Batı Asya’da yaklaşık olarak 11.000 yıl öncesine giden antik trepanasyonda genellikle hedeflenen kafatası alanı bu kısım değildir.
Gresky “Bu trepanasyonlar zamanla sembolik bir tedaviye dönüşen orijinal tıbbi bir amaç için yapılmış olabilir” diyor.
Moskova’daki Rus Bilim Akademisi’nden arkeolog Maria Mednikova, Gresky’nin yeni çalışmasındaki kafataslarının muhtemelen ritüel trepanasyon vakalarını gösterdiğine inanmaktadır. Kendisi daha önce benzer kafataslarından bazıları üzerinde araştırma yapmıştı. Mednikova, bazı antik kültürlerde trepanasyonun insanların yeni sosyal roller edinmesinde bir geçiş ayininin parçası olabileceğini ileri sürmektedir.
İnsan kafalarının arkasında merkezi bir delik açmak potansiyel olarak ölümcül bir prosedürdü. Cerrahlar kesik için tam olarak gereken derinliği veya beyin için bir kan drenaj boşluğunun nüfuzunu önlemek maksadıyla kemik bilemeği bilmekteydiler. Ameliyat esnasında potansiyel olarak damar kesiklerinden doğan ölümcül kanamaları durdurmayı da biliyorlardı. Araştırmacılar, prosedürün mümkün olduğunca kanama en aza indirilerek hızlıca yerine getirildiğinden şüphelenmektedirler.
Operasyon sırasında hayatta olan ve daha sonra uzun yıllar yaşayan kişilere ait 13 kafatasıdaki deliklerden sadece 11’i iyileşme ve kemiğin yeniden oluşma sürecini göstermektedir. Araştırmacılar kafatası örneklerinden altısının kadın ve altısının erkek olduğunu belirlediler. Bir numunenin cinsiyeti kafatası özelliklerinden tespit edilemedi. Çoğu 20 ila 40 yaş arasında hayatını kaybetmişti. 14 ila 16 yaş arasında ölen bir kadının trepanasyon deliğinin iç sınırında kemik tabakası yeniden oluşmuştu, ki araştırmacılar kafatası ameliyatının o 10 yaşlarındayken gerçekleştirildiğini tahmin etmektedir.
CT taramaları, X-rayler ve kemik yüzeyleri analizi ameliyat yapılmayı gerektirebilecek hiçbir beyin tümörü veya yaralanma izi tespit edemedi. Antik beyin ameliyatları genellike, kafaya alınan bazı darbelerden dolayı oluşan kırıklıklar ve baş kısmındaki delikler nedeniyle tıbbi bir tedavi olarak tasarlanmıştı. Bu kemiklerden tespit edilmesi mümkün olmayan trepanasyonlar kronik baş ağrılarını, epilepsiyi, psikolojik problemleri veya kötü ruhlara atfedilen güçlükleri tedavi etmede yardımcı olmuştu.
Gresky trepanasyon deliklerinin riskli ve alışılmışın dışındaki konumuna ek olarak diğer kanıtların, Güney Rusya’aki ayinsel kafatası ameliyatlarına işaret ettiğini söylemektedir. Bu bireylerden birçoğu, toplumlarındaki yüksek statülerini gösteren özel geleneklere göre defnedilmişti. Örneğin, bir bölgedeki çukurda gömülü olan yedi kişiye ait kafatasları özel bir alanda uzuv kemikleri parçalarıyla yanyana gömülmüşlerdi. Uzuv kemiklerindeki kesikler, ayinsel defin gerçekleşmeden önce, ölüm gerçekleştikten sonra bedenlerin parçalanmış olduğunu göstermektedir. Yedi kafatasından beşinin arkasında cerrahi açıklıklar görülmektedir. Bir diğeri kısmi bir trepanasyondan kaynaklı kesikler barındırmaktadır. Mednikova kısmi trepanasyonun, kendi kültürlerindeki anlamıyla bitmemiş olan trepanasyonun, muhtemelen kasıtlı yapıldığını söylemektedir.
Gresky, aynı Güney Rusya bölgelerinde bulunan diğer altı kafatasının üzerindeki trepanasyon deliklerinin muhtemelen tıbbi koşulların iyileştirilmesi için yapıldığını söylemektedir. Bu kafataslarının üzerindeki birkaç cerrahi açıklık kemik parçalarının yakınında bulunmaktadır.
Güney Rusya’daki antik trepanasyonla alakalı anlamlandırmalar ve ritüeller gizemli kalacak gibi görünmektedir. Mednikova “6.000 yıl önce orada yaşayan kabilelerin inançlarını ve mitolojilerini bilmiyoruz” görüşünü öne sürmektedir.
