Rahim Olmadan Bir Embriyoyu 6 Gün Yaşattılar

“Tüp bebek” ifadesi bir zamanlar in vitro fertilizasyonu IVF  olarak tanımlanması yanlış bir isimdi. (Tüp bebek ya da bilimsel ismiyle in vitro fertilizasyon, bir yumurtanın sperm tarafından, vücut dışında sunî olarak döllenmesi sürecidir.)

Tüp bebek yumurtaları rahim dışında döllerken, bebeğin kendisi rahim içinde gelişir. Rahim olmadan insanları büyütmek hala bilim kurgu gibi gelse de, sentetik rahimler son zamanlarda yeni bir dönüm noktasına işaret etti.

Nature dergisinde yayınlanacak olan yeni bir çalışma, bir fare embriyosunu altı gün boyunca rahim dışında tutmayı başardı ve bilim insanlarının embriyonik gelişimi daha önce hiç yapılmamış bir şekilde gözlemlemelerine olanak sağladı. Bir memeli embriyosunun erken gelişim aşamalarına benzeri görülmemiş erişimin, gelişimsel kusurlara ve bunların nasıl tedavi edileceğine ve ayrıca embriyo implantasyonu sırasında ortaya çıkan gebelik komplikasyonlarına ilişkin yeni anlayışlar ortaya çıkaracağı umulmaktadır.

Bugüne kadar, memeli embriyonik gelişimi hakkında anlaşılanların çoğu, balıklar ve kurbağalar gibi memeli olmayan gelişim gözlemleri üzerine inşa edildi. Bu canlı türleri, şeffaf yumurtalar bırakarak embriyonun ilk gününden itibaren görülebildiği için araştırmalara uygun görülür. Ancak bu, memeli gelişimi bilgisinde, tabiri caizse dünya gözüyle görmeden belirlenmesi zor olan boşluklar bırakmaktadır.

Bilim insanları, bu boşlukları doldurmaya başlamak için, iki aşamalı bir süreci mükemmelleştirmek adına birkaç yıl harcadılar; bu, uzun bir deneme yanılma sürecinden sonra, ekibin rahim dışındaki gelişmekte olan bir fare embriyosunu altı gün boyunca desteklemesini sağladı. Farelerin ortalama 20 günlük bir gebelik süresi vardır ve bu sürenin sonunda özel organlara ve görünür bir vücut planına sahiptir. Bu, bilim insanlarının çaresizce ayrıntılı olarak incelemek istedikleri kutsal kâsedir. Bununla birlikte, altı gün, toplam gebelik süresi boyunca, çıplak gözle bile, kalp atışı da dahil olmak üzere fare embriyolarındaki bazı ileri aşamadaki gelişmeleri görmek için yeterince uzundu.

İki aşamalı sürecin birinci adımı, normalde rahim içine implante edilecekleri gelişme noktasında fare embriyolarını aldı. Bu aşamadaki embriyo, pluripotent 250 özdeş kök hücreden oluşan bir hücre topudur, yani farenin genlerinin kodladığı herhangi bir hücre olmak üzere uzmanlaşabilirler.

Bu potansiyel topu, rahim duvarını yaptığı gibi, laboratuarın kendi özel büyüme ortamına yerleştirildi. Yerindeyken, embriyonun bir iç, orta ve dış katman oluştururken boyut olarak ikiye ve üçe katlandığı ilk gelişim aşamalarından geçtiğine tanık oldular. Bu adım iki gün sürdü.

İkinci adım, gelişmekte olan embriyolar için ekstra destek gerektiriyordu, çünkü bunlar daha sonra üç katmanları içinde enerjik açıdan zor olan organ oluşturma sürecine gireceklerdi. Bunu sağlamak için ekip, embriyoları besin solüsyonu içeren küçük beherlere yerleştirdi. Her embriyonun kendine ait bir beheri vardı ve besin solüsyonunu hareketli ve karışmış halde tutmak için sürekli olarak döngü yapan bir tür gelişimsel dönme dolap üzerine yerleştirildi. Embriyoları canlı tutmak için besinler, gaz elementleri ve gaz basıncının, genellikle plasentadan anne kanının sağladığı besinler ve oksijen olmadan büyümesi için muhafaza edilmesi gerekiyordu.

(*6*)https://www.youtube.com/watch?v=tNb2npuiF3Q[/embed]

Bu yeni teknikle ekip, embriyoları altı günde görünür bir kalp atışına sahip olacak kadar uzun süre canlı tutmayı başardı. Küçük bir başarı gibi gelebilir, ancak böyle bir memeli “beher bebeği” nin bunu yapması gerçekleşmesi en uzak görülen bir şeydi ve embriyonik bilim ve tıp için büyük sonuçları olabilir. Ekip daha sonra araştırmalarını, totipotent kök hücrelerden üretilen yapay olanları kullanmak yerine, hamile laboratuar hayvanlarından çıkarılan gerçek fare embriyolarına ihtiyaç duymadan yürütmeyi umuyor.

Derleyen: Feyza ÇETİNKOL

/Bilim Kurgudan Gerçeğe: Rahim Olmadan Bir Embriyoyu 6 Gün Yaşattılar/