Plüton’da Antik Buzullar Keşfedildi
Bugün Nature Astronomi’de SETI Enstitüsü’nden Oliver White ve Silikon Vadisi’ndeki NASA’nın Ames Araştırma Merkezi’nin de yer aldığı bir çalışma yayımlandı.
“Antik Buzullaşma İçin Kanıt Olarak Plüton’da Dalga Siperi ve Oluklu Arazi” yayımı; Sputnik Planitia’nın kuzeybatısındaki, geniş nitrojen buz ovalarını inceliyor. Ancak bu arazi Plüton’daki en esrarengiz yerlerden biri. Çünkü bunlar basit yer şekillerinden ziyade tutarlı bir ENE-WSW uyumuna sahiptir ve paralel yapılardır. (Şekil 1)
Dr. White’ın amacı, yer şekillerinin dışsal şekil ve boyutlarını ölçmek ve analizlerini yapmak. Aynı zamanda buradaki arazilerin kökenlerini belirlemek için dağılımlarını belirlemek ve Plüton’un genel jeolojik tarihi içindeki önemini anlamak.
Bu çalışmada, NASA’nın 2015 yılında Plüton’a giden New Horizons (Yeni Ufuklar)’un görüntüleri ve topografik haritaları kullanıldı.
Dalga siperi ve oluklu araziyi Şekil 2’de yakından görebilirsiniz. Sputnik Planitia’nın çevresi, yükseklik ve yamaçların en düşük olduğu büyük bir tektonik sistemin kenarındadır. Alanın düşük yükseltisinin modellemesi yapıldığında nitrojen buzullarının oluşturduğu doğal bir ortam olduğu anlaşılmış oldu.
Sputnik Planitia’nın güneyindeki ince ve uzun süblimasyon çukurlarının (yüzeydeki buzun doğrudan gaza dönüştüğü çöküntüler) paralel yapıları ile dalga siperi ve oluklu dokular karşılaştırıldı. Böylelikle arazinin, alttaki kabuğun tektonizmasıyla serbest kalan bir su buzu enkazı olduğu anlaşıldı. Bu su buzu enkazı, daha önce bu alanı kaplayan ve daha yoğun olan buzlu nitrojenin içinde kaldı. Nitrojen buzu süblimleşme ile geri çekildikten sonra birikintiler yamaçları oluşturdu.
Dalga siperi ve oluklu arazinin yaşına dair tahminlere göre; 4 milyar yıl önce devasa bir etkiyle, Sputnik havzasının oluşmasından sonra, Plüton’un erken dönemlerinde çökelmiştir. Nitrojen buzunun yüzeyine onlarca milyon yıldan fazladır dev ve soğuk bir tuzak olarak hareket ediyor. Ancak yükseklikler nitrojen buzullarının durgunlaşmasına neden oldu.
Dr. White: “Bu araziler, Plüton’a özgü buzul toprak kategorisini oluşturuyor. Azot buzullaşması Plüton’un erken tarihindeki arazi oluşumundan daha yaygındır. Arazideki yüksekliklerin yoğun aralığı, Plüton’un en az 70.000 km² uzağında yer alan ve onları biriktiren buzulun yaşını kesin olarak belirlememizi sağladı.” dedi.
Kaynak: http://www.bizsiziz.com/washboard-and-fluted-terrains-on-pluto-as-evidence-for-ancient-glaciation/
Çeviri: Tuğba AYDIN
