Maymunlar Neden İnsanlar Gibi Konuşamıyor?

Maymunlar Neden İnsanlar Gibi Konuşamıyor?

Bağıran maymunlar, sandığımızdan çok daha karmaşık ses yeteneklerine sahip olabilir.

Maymunların vokal sistemlerinin anatomisi, teorik anlamda 5 temel ses çıkarabilme kapasitesinde olduklarını gösteriyor. Ve görünüşe göre, pek çok insan dilinin temel aldığı bu sesler kullanılarak akıllı cümleler oluşturulabilir.

Elde edilen sonuçlar, bazı maymun ve apelerin, konuşma yeteneği benzeri bir iletişim için gerekli olan temel sesleri oluşturabildiğine ya da taklit edebildiğine dair delillerin çoğalması anlamına geliyor.

Princeton University’den araştırmacılara göre, maymunların konuşmasının önünde herhangi bir ses anatomisi problemi söz konusu değil1. Araştırmacılardan Asif Ghazanfar; maymunların, konuşmaya hazır bir ses anatomisine sahip olduklarını ancak, konuşmaya hazır bir beyin sahibi olmadıklarını söylüyor.

Peki neden insanlar bir dil üretebiliyorken, maymun beyni böylesi bir dil üretemiyor?

Geçmişte yapılan çalışmalar, maymunların konuşma için gerekli olan ses araçlarına sahip olup olmadıklarını, bir makak maymununun ses sistemindeki yapıları araştırma üzerine yürütmüştü.

Şimdi ise, Princeton University’den araştırmacılar; Emiliano isimli uzun kuyruklu bir erkek makak maymunun ses sistemine dair X-ray görüntülerini ve videolarını kullandı.

Baryum-temelli kontrast madde yardımıyla, araştırma ekibi, çeşitli sesler ve çağrılar oluşturdukça, Emiliano’nun bütün vokal sisteminin görsel bir profilini oluşturdu. Bununla birlikte, makak maymunu bir şey yediğinde ve onu yuttuğunda, maymunun boğazındaki anatomik biçimleşme görüntülenerek, ses sisteminin genişleme limitleri ölçülebildi.

Gözlemlenen 99 temel sistem konfigürasyonundan, araştırmacılar, insan ses sistemi tarafından oluşturulanla karşılaştırıldığında, bu maymunların, teorik olarak üretebilme kapasitesinde olduğu sesleri ve frekansları hesapladı.

Bu ölçümlerin ardından, ekip, eğer Emiliano söyleyebilseydi; “Will you marry me?” (Benimle evlenir misin?) cümlesini nasıl söyleyeceğini oluşturdu.
Araştırma ekibi, aynı zamanda da, Emiliano’nun, pek çok dilin temelini oluşturan 5 temel sesi oluşturabilecek anatomik kapasiteye sahip olduğu sonucuna ulaştı. Araştırmacılar, simüle edilen sesleri, katılımcı 10 insana sırayla dinlettiğinde, katılımcıların, seslerin %90 ila %98’ini doğru şekilde tanıyabildikleri görüldü. Bu da, eğer maymunlar bu sesleri çıkarabilseydi, insanların bunları anlayabileceği anlamına geliyor.

Konuşmaya Hazır Halde

Ekip; maymun vokal anatomisinin bizlere anlamlı gelebilecek bir konuşma üretme kapasitesinde olduğunu keşfettiklerini söylüyor. Fakat, ne var ki; makaklar, bu kapasiteyi kontrol edebilecek bir beyinden yoksunlar.

Araştırma, aynı zamanda da, insanın konuşma kapasitesinin evriminin, vokal anatomisindeki modifikasyonlardan ziyade nöral değişimler de gerektirdiğini ortaya koyuyor.

Alandaki diğer araştırmacılar ise; söz konusu bu araştırmanın, maymunların konuşma benzeri sesleri oluşturabilecek ekipmana sahip olduklarına dair delilleri arttırdığını söylüyor.

Daha önce Rocky isimli orangutanın insan konuşmasını taklit edebildiğini ortaya koyan araştırmayı2 yürüten Durham University’den Adrianı Lameira; araştırmanın, maymunların konuşmaya hazır vokal sistemlerinin olduğunu doğrulayan verilere eklemeler yaparak bir kez daha ortaya koyduğunu söylüyor.

Brown University’den Philip Lieberman ise; eğer beyinleri öğrenebilme ve konuşmadan sorumlu motor eylemleri sergileme kapasitesine sahip olsalar, maymunların görece düşük bir anlamlılık ile konuşabileceğini söylüyor.

Fakat, Lameira ise; maymunların ve apelerin bizim çıkardığımıza benzer sesleri çıkarabilecek bir beyin sahibi olmadıkları görüşüne katılmıyor. Lameira’ya göre, bütün büyük ape türlerinden elde edilen delillerin; bazı nöral sınırlılıkların varlığı yönünde olduğunu, ancak en yakın akrabalarımızın –hem doğada hem de tutsak edildikleri merkezlerde yürütülen çalışmalarda– ünlü ve ünsüz sesleri öğrenebileceğini söylüyor.

Söz konusu bu yeni araştırmanın yürütücülerinden Asif Ghazanfar ise, maymunların konuşma benzeri sesleri çıkarabilme yetilerine dair delillerin giderek arttığını, ancak bunun hâlâ sınırlı olduğunu söylüyor. Örneğin, herhangi bir maymun ya da ape, bir yaşındaki bir bebeğin çıkarabildiği seslere benzer bir insan konuşması aralığına yaklaşamıyor.

Sonuç olarak; mevcut araştırmalara dayanarak, maymunların ve apelerin insan konuşmasına benzer bir konuşma kapasitesine anatomik anlamda sahip olduklarını ancak bu konuşmayı kontrol edebilecek bir nöral sisteme sahip olmadıklarını söyleyebiliyoruz.
Kaynak:bilimfili
Kaynaklar ve İleri Okuma:
1 Science Advances. http://www.dx.doi.org/10.1126/sciadv.1600723
2 Scientific Reports. http://www.nature.com/articles/srep30315
— Coghlan, A. “Monkeys should be able to talk just like us – so why don’t they?” https://www.newscientist.com/article/2115693-monkeys-should-be-able-to-talk-just-like-us-so-why-dont-they