Kanal İstanbul Projesi son günlerde oldukça gündemde. Peki neden İstanbul’a yeni bir boğaz yapılmak isteniyor? Kanal istanbul projesi nedir? Kanal istanbul ne zaman başlayacak ve son durumu ne? Kanal istanbulun amacı nedir? Kanal istanbul projesiyle ilgili merak ettiklerinizi bu videoda bulabilirsiniz.
Son günlerde Kanal İstanbul projesinin adını sıkça duyuyoruz. Peki ama nedir bu kanal istanbul? Neden istanbul’a yeni bir su kanalı açılmak isteniyor? Kanal Istanbul’un faydaları ve riskleri nelerdir? Çılgın proje kanal istanbulla ilgili merak ettiğiniz her şeyi bu videoda bulabilirsiniz.
Kanal istanbul, Küçükçekmece gölünden başlayıp 3. Havalimanının yakınında biten ve karadenizle marmara denizini bağlayan yapay bir su kanalıdır.
Peki su kanallarının neden yapılır? Su kanalları gemilerin uzun rotalar boyunca kıtaların etrafından dolaşmaması için yapılan kestirme yollardır. Örneğin En ünlü kanallardan panama kanalı gemilerin yolunun yaklaşık 12 bin km kısalmasını sağlar. Böylece gemiler zamandan ve yakıttan önemli ölçüde tasarruf etmiş olurlar. Tabii su kanallarını kullanmanın gemiler için oldukça yüklü bir ücreti de vardır.
Yani kısacası gemiler yollarını kısaltmak için su kanallarını kullanıyorlar. Kanalları işleten ülkeler de bunun karşılığında gemilerden ücret alıyorlar. Bu durumda akıllara kanal Istanbul’un gemilerin yolunu kısaltmayacağı geliyor. Çünkü istanbul boğazı ile kanal istanbul arasındaki mesafe zaten çok kısa ve herhangi bir kestirme yok. Peki o zaman neden kanal istanbul yapılmak isteniyor?
1936 yılında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi’yle karadeniz ve akdeniz arasındaki boğazlardan geçiş şartları düzenlendi. Bu şartlara göre İstanbul Boğazı’ndan geçen gemiler herhangi bir geçiş ücreti ödemeden istedikleri gibi geçebiliyorlar. Ayrıca geçişin güvenliğini sağlaması için bir kılavuz kaptan bulundurma şartı da yok. İşte kanal istanbul’u destekleyen en önemli nedenlerden biri de bu. Çünkü istanbul boğazı dünyanın en yoğun boğazlarından biri. Örnek vermek gerekirse panama kanalı’ndan günlük ortalama 40 gemi geçerken istanbul boğazından 120 gemi geçiyor. Buna karşılık Panama kanalı yıllık 2 milyar doların üzerinde gelir elde ederken istanbul boğazı neredeyse hiç gelir sağlamıyor.
Eğer kanal istanbul yapılırsa ve gemilerin kanaldan geçmeleri sağlanabilirse yıllık 2 milyar dolardan fazla gelir elde etmek mümkün. Ancak gemilerin ücretsiz olan istanbul boğazın yerine ücretli olacak kanal istanbul’dan geçmelerinin nasıl sağlanacağı bilinmiyor. Çünkü istanbul boğazını gemi geçişine kapatmak Montrö boğazlar sözleşmesine aykırı bir durum oluşturabilir. Yani istanbul boğazı oldukça yüksek gelir elde etme potansiyeline sahip. Ancak bu geliri elde etmek için Montrö sözleşmesine dahil ülkelerin bir şekilde ikna edilebilmesi gerekiyor. Bu da tahmin edileceği gibi pek kolay değil.
Kanal istanbul’u destekleyen başka bir fikir ise kıyı semtlerinin güvenliği. İstanbul boğazı oldukça dar ve virajlı bir geçiş yolu olduğu için zaman zaman gemi kazaları yaşanıyor. Aslında gemilerin güvenlik açısından Boğaz’ı iyi bilen bir türk kılavuz kaptan bulundurmaları gerekli. Ancak çoğu gemi buna uymadığı için kazalar yaşanıyor. Boğaz’da yaşanan gemi kazalarının %93’ü kılavuz kaptan olmadan yapılan geçişler sırasında yaşanıyor.
Örneğin 1960 yılında bir sovyet petrol tankeri ile bir yunan tankeri çarpıştı ve büyük bir yangın çıktı. Yunan gemisi yanarak Beykoz kıyılarına doğru sürüklenirken bir türk gemisi tarafından çarpılarak durduruldu. Denizdeki yangın tam 56 gün boyunca söndürülemedi ve istanbulluların korku içinde yaşamasına neden oldu.
1979 yılında ise boğazdaki en büyük tanker kazası yaşandı. Bir rumen tankeri ile yunan gemisi Kabataş açıklarında çarpıştı. Patlama o kadar şiddetliydi ki Kadıköy ve kabataş’taki evlerin camları patladı. Günlerce süren yangında denize binlerce ton petrol karıştı ve boğazdaki balıkların neredeyse tümünün ölümüne neden oldu. Kemal Sunal’ın oynadığı korkusuz korkak adlı filmde de denizdeki yangın görülebiliyor.
Kanal Istanbul’un boğaza göre çok daha düz ve akıntısız olması sayesinde bu gibi kazaların önleneceği söyleniyor. Ayrıca İstanbul boğaz’ı yoğun bir geçiş noktası olduğu için bazen gemiler sıra beklemek zorunda kalıyorlar. Bu da gemiler için para ve zaman kaybına neden oluyor. Kanal Istanbul’un amaçlarından biri de bu bekleme süresini ortadan kaldırıp gemilere daha hızlı ve güvenli bir geçiş sağlamak….
Audionautix sanatçısının Namaste adlı şarkısı, Creative Commons Attribution lisansı ( altında lisanslıdır.
Sanatçı:
