Yıldızların etrafındaki gezegenleri bulmak, bu gezegenlerin onlara göre sönük olmalarından dolayı zor bir iştir. Fakat son zamanlarda yapılan araştırmalar ile, yakınlardaki bir yıldız sisteminde, bir yıldızın etrafındaki yassı şekilli devasa gaz ve toz diskini süpüren bir gölge olarak bir gezegenin varlığı gösterilmiş oldu.
Gezegenin kendisi gölge yaratmıyor, ancak, kütle çekimi gücüyle yıldızın yakınındaki malzemeyi çekiyor ve bu gaz ve toz diskinin iç kısmında eğrilik meydana getiriyor. Sonrasında, bükülmüş bu iç disk, gölgesini dış diskin üzerine düşürüyor.
Baltimore’daki Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü’nde John Debes liderliğindeki ekip, bu senaryonun, Hydra takımyıldızında 192 ışık yılı uzaklıkta bulunan yıldız sistemi TW Hydrae‘de gördükleri gölgenin en mantıklı açıklaması olduğunu belirtti. Yıldız, yaklaşık 8 milyon yaşında olmakla birlikte, Güneş’ten biraz daha büyük. Araştırmacılar, Hubble Uzay Teleskobu tarafından alınan 18 yıllık arşiv gözlemlerini analiz ederek bu fenomeni açığa çıkardılar.
Debes’in ekibi, farklı zamanların gözlemlerine ait altı imajı bir araya getirdi. Imajlar incelendiğinde, yapının 2016’da, 2000 yılında çekilen görüntülerle aynı konuma gelene kadar, disk etrafında saat yönünün tersine hareket ettiği görüldü.
Başlarda, bu özelliklerin diskin bir parçası olduğunun düşünülmesine rağmen, bu kadar kısa sürenin, bu özelliğin fiziksel olarak diskte bulunması için çok hızlı ilerlediği anlamına geliyordu. Çünkü kütle çekim yasalarına göre, bu tarz diskler çok yavaş hızlarda dönmelidirler. TW Hydrae diskinin ise, en dış kısımlarının bir turu tamamlaması yüzlerce yıl almalıdır.
Ekip, gölgeyi yapan ‘şey’in, 41 milyar mil genişliğindeki diskin içinde ve günümüz teleskoplarından herhangi biri tarafından görüntülenemeyecek kadar da yıldıza yakın olması gerektiği kanısında.
Görsel: Hubble tarafından bir yıl arayla alınan bu görüntüler, TW Hydrae yıldızını çevreleyen gaz ve toz diskinin etrafında saat yönünün tersine hareket eden bir gölgeyi gösteriyor. Üstteki iki görüntü, Uzay Teleskobu Görüntüleme Spektrografı tarafından alındı. Alttaki iki görüntüde ise, geliştirilmiş görüntü işleme kullanılarak, koyulaşma belirginleştirilmiştir. Diskin sol üst kısmında yer alan karanlık alanlar, dış disk boyunca dağılmış bir gölgeden kaynaklanmaktadır. Noktalı çizgiler, yaklaşık olarak gölgenin kapsadığı alanı göstermektedir. Uzun olan oklar, gölgenin bir yılda (2015-2016 arasında), yaklaşık 20 derece olarak ne kadar ilerlemiş olduğunu göstermektedir. © NASA, ESA ve J. Debes (STScI)
Gölgenin 16 yıllık periyodu göz önüne alındığında, gezegenin, yıldızdan yaklaşık 100 milyon mil uzakta olduğu tahmin edilmektedir; – yaklaşık Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı kadar.
Gözlemlere göre bu gezegenin, malzemeyi ana diskin düzleminden çıkarabilecek kütle çekimine sahip olabilmesi için, kabaca Jüpiter büyüklüğünde olması gerekir.
Bu yeni Hubble çalışması, diskin iç bölümünde gizlenen gezegenleri araştırmak ve mevcut teleskoplarla doğrudan görüntülenemeyen yıldız etrafında neler olduğunu araştırmak için eşsiz bir imkan sağlıyor. Debes, “Bu çalışma, iç bölgeleri gözlemlenemeyen bu büyük disklerin bile hala dinamik olduklarını ve hayal edilemediğimiz şekillerde saptanabilir değişiklikleri olabileceğini gösteriyor”, şeklinde konuştu.
KaynakNASA, ESA ve J. Debes (STScI)
