BGünümüzde birçok nebat, soğuk algınlığından depresyona kadar çeşitli hastalıkları etkili bir halde tedavi edebilmektedir. Hipokrat’tan bu yana gelişen fitoterapi (şifalı bitkilerle tedavi), insanların insan sağlığına yararlı, bilimsel olarak kanıtlanmış, bileşik olmayan, standartlaştırılmış ve biyouyumlu organik preparatlar yaratma arzusundan ve araştırmalarından yararlanmaktadır. Zarar daha azdır.
Fitoterapi (şifalı bitkilerle tedavi), Yunanca phyton (nebat) ve terapi (tedavi) sözcüklerinden oluşur.Tıp ve eczacılık bilimlerinde geniş yer kaplayan bu yöntem, bilhassa son yıllarda giderek daha popüler hale gelmiştir. Bu mevzunun böylesine mühim bir gerçeği olması, insanların insan sağlığına daha azca zararı dokunan, bilimsel olarak kanıtlanmış, bileşik olmayan, standartlaştırılmış ve biyouyumlu organik müstahzarlar oluşturmak için araştırma yapmak istemeleridir.
Dünya genelinde şifalı bitkileri tıbbi ilaç olarak kullanmanın zamanı, insanların varlığı kadar eskidir. Bu süreçte bitkisel tedavi terimi tecrübe süreci (tecrübe etme yanılma) ve bilimsel dönem olmak suretiyle iki ana dönemden geçmiştir. Bunlardan ampirik dönem 19. yüzyılın başlarına kadar devam etmiş, kimya ve farmakoloji benzer biçimde bilim dallarının gelişmesiyle beraber bilimsel dönemde statüsü kalmıştır.
Sinameki kabuğu (Seylan tarçın), salkım salyangozu (baldıran otu), belladonna (çimen), matricaria papatya (papatya), haşhaş (afyon) ve hatta günümüzde tedavi amaçlı kullanılan nebat isimleriyle karşılaşabilirsiniz. Mesela, Hyoscyamus nigrum (banotu). Nebat sınıflandırması, fitoterapinin temel unsurlarından biridir ve İsveçli botanikçi Carol Linnaeus (1707-1778) tarafınca sınıflandırılmış ve malum şekli ve dizgesel düzenine gore adlandırılmıştır. Henri Leclerc’in (1870-1955) çabalarıyla bitkisel tedaviler daha yaygın hale geldi. Leclerc, bilim topluluğunda “fitoterapi” yi ve tanımını kullanan ilk bilim adamıydı. Fitoterapi dünya genelinde gittikçe daha popüler hale geliyor. Günümüzde, çeşitli bitkiler hazırlamak için şifalı bitkilerin yada bitkisel etken bileşenlerin (nebat çayı benzer biçimde) kullanımını içeren bir bilim dalı olarak tanımlanmaktadır. Ekstraktlar ve konserve kutuları, bilimsel olarak kanıtlanmış etkilerine gore çeşitli hastalıkları tedavi edebilir.
Yaygın olarak kullanılan bitkiler
Ekinezya (Ekinezya purpurea)
Seneler devam eden araştırmalar, Ekinezya’nın bağışıklık sistemini destekleyebileceğini kanıtlayan sonuçlar verdi. Emekler, ekinezyanın, hücre dokusunu ve epidermisi yenileyebilen beyaz kan hücrelerini aktive etme özelliklerine haiz bulunduğunu göstermiştir. Ekinezya, enfeksiyon sürecinde zararı dokunan enzimleri nötralize ederek enfeksiyonla mücadeleye destek sunar. Ek olarak bağışıklık sistemindeki mühim maddelerin miktarını artırır. Almanya’da meydana getirilen araştırmalar, Ekinezya’da bulunan proteinin, enfekte olmamış hücreleri viral enfeksiyonlardan koruyabildiğini göstermiştir, bu da Ekinezya’yı soğuk algınlığı tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir bitkisel preparat haline getirmektedir.
Sarımsak (sarımsak)
Kaliforniya’daki Ojai Fitoterapi Merkezi direktörü Amanda McQuade-Crawford şunları söylemiş oldu: “Kalp hastalığı için risk faktörleri olan bir ilaç tasarlamamız gerekiyorsa, sarımsaktan daha iyisini yapamayız.” Devamlı sarımsak kullanımı kalp hastalığını önleyebilir. Sarımsak, “iyi kolesterol” adında olan yüksek yoğunluklu lipoprotein düzeylerini artırabilse de, fena kolesterolü (LDL) ve trigliseridleri (kan damarlarını tıkayan yağ pıhtıları) düşürebilir. Yüksek tansiyonu düşürmek için de kullanılabilir. Araştırmalar, sarımsağın birçok mikroorganizmaya karşı etkili bulunduğunu göstermiştir. Sarımsak, bağışıklık sistemini güçlendirmenin yanı sıra virüs ve mantarlarla da savaşabilir. Çin’deki araştırmalara gore oldukça fazla sarımsak tüketenlerin mide kanseri riski daha düşük.
Ginkgo Biloba
Ginkgo Biloba ağacı, 200 milyon senedir mevcud en eski ağaç türlerinden biridir. Ortalama 300 bilimsel gösterim, Ginkgo biloba özütünün bellek kaybı, dikkatsizlik, kan dolaşımı sorunları, baş dönmesi, kulak çınlaması, anksiyete, bazı nörolojik hastalıklar ve Alzheimer hastalığı benzer biçimde problemlerde başarıyla kullanıldığını göstermektedir. Besin, şifalı otlar ve vitaminlerle ışınım ve kimyasal kirleticilerle mücadelenin yazarı Steven Schechter, Ginkgo biloba özütünün kılcal dolaşımı artırarak beyne, kalbe ve öteki organlara kan ve oksijen girişini artırdığını yazdı. Ek olarak, ginkgo’daki flavonoidler (meyvelere renk veren ve kuvvetli bir antioksidan etkiye haiz maddeler) özgür köktencilik temizleyiciler olarak hareket edebilir. Bu sayede bilhassa görme bozukluklarında gözün işlevini düzeltmek için kullanılabilir.
Katıl
Ginseng, üstünde en oldukça çalışılan bitkilerden biridir. Bu bitkinin fizyolojik ve zihinsel performansı iyi mi geliştirdiğine dair 3.000’den fazla emek harcama var. Araştırmaya gore ginseng, vücudun dayanıklılığını, performansını ve stresle başa çıkma kabiliyetini artırabilen kuvvetli bir adaptojendir (fizyolojik ve zihinsel değişikliklere uyum sağlamaya destek olan bitkisel preparatlara adaptojenler denir). Ginseng, akciğer fonksiyonunu ve kan akışını artırabilir, hafızayı geliştirebilir ve detoksifikasyonu hızlandırabilir. Ömrünü uzatmak ve hastalık direncini çoğaltmak için yaygın olarak kullanılmaktadır. Araştırmalar bilhassa ginseng (Asya ginsengi) ve çarkıfelek (Sibirya ginsengi) ‘nin bu etkilere haiz bulunduğunu gösteriyor.
Sarı Kantaron
Fitoterapide kullanılan bitkilerin “yıldızı” olarak kabul edilir. John’s wort nebat özleri, deneysel ve klinik çalışmalarda oldukça sayıda tesir göstermiştir. Bazı kanıtlanmış aktiviteleri; zihinsel, antidepresan, antiviral ve antibiyotik tesirleri vardır. Ek olarak yaraların ve yanıkların iyileşmesine destek sunar. St.John ‘s wort, tarihte nörotonik olarak kullanılmıştır ve günümüzde antidepresan olarak kullanılmaktadır. Uzun süreden beri, St.John’s wort, Avrupa’da depresyon için organik bir tedavi olarak kullanılmaktadır. Şu anda ana antidepresan tedavisidir. 3 milyon tabip, bilhassa Almanya’da her yıl bu ilacı reçete etmektedir.
Kediotu kökü
Almanya, Birleşik Krallık ve öteki Avrupa vatanlarında, kediotu kökü resmi olarak tıbbi kurumlar tarafınca bir uyku yardımı olarak kabul edilmektedir. Araştırmalar, kediotu kökünün tüm vücudun sinir sistemi üstünde tesiri bulunduğunu, uykuya destek olabileceğini ve uyku standardını artırabildiğini, yan tesiri olmadığını, bağımlılık yapmadığını ve ertesi sabah baş ağrısı yada halsizlik benzer biçimde semptomlar olmadan uyandığını göstermiştir. Kediotu kökü ek olarak sakinleştirici, sakinleştirici ve antispazmodik olarak kullanılır.
