Menstruasiya dövrü bir çox qadın üçün ağır bir müddətdir. Bu dövrdə qadınlar şiddətli ağrının öhdəsindən gələ bilər, bəziləri bu dövrdə çox ağırdır.
2012-ci ildə aparılan bir araşdırma qadınların yüzdə 20-nin gündəlik fəaliyyətə müdaxilə edəcək qədər ağrılı dövrlər yaşadığını tapdı. Şiddətli qarın və qasıq ağrısı, baş ağrısı, həddindən artıq yorğunluq və təlatümlü əhval əlamətlərdəndir.
Bu dövrü çox keçirən qadınlar, xüsusilə də dövrünün ilk 2-3 günündə yataqdan qalxmaqda çətinlik çəkə bilər. Məktəb dövründə hesabatlar əldə olunmasına baxmayaraq, qadınlar üçün iş həyatında asan deyil.
Lakin, bəzi ölkələrdə qadınlar müddətləri ərzində ödənişli məzuniyyət ala bilərlər. Ölkələrdən kənarda olan bəzi şirkətlər də bu qərarı öz daxillərində tətbiq edirlər.
Təəssüf ki, gender mübarizəsi illərdir davam etsə də, qadın hüquqlarını qanunlarla qoruyan 6 ölkə var. Bu ölkələrdə qadınlar və kişilər tamamilə bərabər hüquqlara malikdirlər;
Danimarka, Fransa, Latviya, Lüksemburq, Belçika və İsveçdə kişilər və qadınlara ölçülmüş meyarlarla eyni hüquqlar verilir.
Digər tərəfdən, qanunla kişilər və qadınlar üçün bərabər hüquqları tanımayan, lakin menstruasiyaya icazə verən ölkələr var. Menstrual məzuniyyət qadınları, bu müddət ərzində bir və ya iki gün işdən çıxmaq üçün qanuni bir hüquq tələb edirlər. Bəs menstruasiya izni ilk dəfə necə yarandı?
Menstrüel məzuniyyət ilk dəfə Yaponiyada ortaya çıxdı. İkinci Dünya Müharibəsindən dərhal sonrasında, Yaponiyada 1947-ci il Əmək Standartları Qanununa görə, “seirikyuuka” və ya “fizioloji məzuniyyət”, ağrılı dövrləri olan və ya dövr ağrılarını daha da artıra biləcək bir işi olan hər bir qadına verilməyə başladı. Bu qanun qabaqcıl idi, çünki o dövrdə qadınların menstruasiyası danışılmayan bir tabu idi. 1989-cu ildə Yaponiyada aparılan bir araşdırmada 987 həmkarlar ittifaqının yüzdə 95,5-nin qadın işçilərinə menstrual məzuniyyət verdiyi müəyyən edildi.
Menstruasiya məzuniyyətinin istifadə edilə biləcəyi digər ölkələr aşağıdakılardır;
1. Filippinlər
1987-ci ildə Filippin Qadın İşçi Hərəkatı, kampaniyası ilə minlərlə imza göndərərək, “ağrının ən dözülməz olduğu dövrlərdə aybaşının ilk günlərində ödənişli məzuniyyətdən istifadə etməsi” üçün qanuni bir tənzimləmə tələb etdi. Nəticədə, menstrual məzuniyyət hüququ qazandılar.
2. Tayvan
Bu vaxt, Tayvanda Atlantikdə çıxan yeni bir hesabata görə, 2013-cü ildə olduğu kimi menstruasiya məzuniyyəti qanunu dəyişdirildi. Tüm işçilərə verilən 30 günlük yarım ödənişli xəstəlik məzuniyyətinə əlavə olaraq, qadınlara ildə üç günlük illik məzuniyyət təmin edir.
Əlavə üç gün siyasətçilər koalisiyasının düzgüsel xəstəlik məzuniyyətinə məzuniyyət daxil edilməsinin qadın hüquqlarının pozulması olacağını iddia etməsindən sonrasında gəldi. İndoneziyalı qadınlara ayda iki gün menstruasiya məzuniyyəti verilir, Cənubi Koreyalı işçilər və tələbələr xəstəlik məzuniyyətində olduqları süre istirahət günlərinə sahibdirlər.
3. Çin
Çində qanun bir qədər fərqlidir. Ölkədə aşağı temperaturda və yüksək performans tələb edən işlərdə menstruasiya dövründə olan qadın işçilərin işə götürülməsi qadağandır. Bir çox sektorda qanunlar qadınlara müddətləri ərzində iki günlük ödənişli məzuniyyət almağa icazə verir. Ancaq bu icazədən istifadə etmək üçün qadınlarda sidik testi olmalıdır.
4. Cənubi Koreya
Cənubi Koreyada, Koreyada qadınlara bir günlük ödənişli menstrual məzuniyyət verildi. 1994-cü ildə bu məzuniyyət ödənişsiz məzuniyyətə çevrildi.
5. İndoneziya
İndoneziya qanunlarına görə, müddətində olan tüm qadın işçilər 2 gün istirahət hüququna malikdirlər. Bu hüquq qadın işçilərin tətilləri nəticəsində qazandı. 1995-ci ildə, təxminən 15.000 qadın işçinin yarısı, ölkənin ən böyük tekstil ixracatçılarından kabul edilen Great River Industries Company-də tətil etdi. Qadın işçilər, maaşlarının artırılmasını və iş şəraitinin yaxşılaşdırılmasını, habelə menstruasiya məzuniyyətini tələb etdilər. Qadın işçilər qanuna görə bu hüquqlara sahib idilər, lakin qanun icra edilmədi. Ölkədə ən çox siqaret istehsalçısı olan, əsasən qadın işçilərin çalışdığı Indon Siqaret fabrikində, qadın işçilər də eyni tələblərlə 14 Noyabr 1997-ci il tarixində tətil etdilər. Tətil nəticəsində, qadın işçilərin digər tələbləri ilə birlikdə menstrual məzuniyyət tələbi qəbul edildi.
6. İtaliya
İtaliyada, 2017-ci ildə, 4 qadın millət vəkili tərəfindən qadınların müddətləri ərzində məzuniyyət ala bilməsi ilə əlaqədar hazırlanan qanun layihəsi parlamentə təqdim edildi. İtaliya Parlamenti, şirkətlərin şiddətli aybaşı sancıları olan qadınlara üç günlük ödənişli məzuniyyət təqdim etmələrini tələb edən bir qanun layihəsi qəbul etdi. Bununla birlikdə, bu məzuniyyətdən faydalanmaq üçün həkim tərəfindən müayinə olunmalı və həqiqətən çox ağır bir dövr keçirdiyinizi təyin etməlisiniz.
Bəs Türkiyədə aybaşı izni nədir?
Türkiyə, gender bərabərliyi kimi gərgin mübarizə aparan ölkələrdən biri. Türkiyədə ilk dövr olaraq 2004-cü ildə icazə yalnız “ağır və təhlükəli iş” daxilində çalışan qadınlara iş verildi. Məzuniyyət müddəti 5 gün olaraq təyin olunur. Ağır və Təhlükəli İşlər Əsasnaməsinə daxil olan bu məqalə, təəssüf ki, praktikada tətbiq olunmadı.
Sonrakı dövrdə, xüsusilə də tekstil və geyim sənayesindəki bəzi iş yerləri “ağır və təhlükəli iş” sahəsinə daxil edildi. Əslində, tekstil və geyim sənayesindəki bəzi işlər, böyük müzakirələr yaşandıqdan sonrasında “ağır və təhlükəli işlər” sahəsindən çıxarıldı. 2013-cü ildə çıxarılan bir tənzimləmə ilə Ağır və Təhlükəli İşlər Müdiriyyəti ləğv edildi. Buna görə qadınlar üçün menstrual məzuniyyət üçün atılan bu addımlar silindi. Ancaq ölkəmizdə belə bir qanun olmasa da, bəzi qurum və təşkilatlar qadın işçilərə müddətli məzuniyyətə icazə verirlər.
Türkiyədəki icazə qərarını verən təşkilatlar?
Türkiyədə mens icazəsi qanunsuzdur. Ancaq bəzi qurum və təşkilatlar təşəbbüs göstərərək qadın işçilərinə menstrual məzuniyyət verir.
Zomato
Türkiyə daxil olmaqla dünyanın ən böyük qida şirkətlərindən Zomato tədarükü, 24 ölkədə geniş bir iş şəbəkəsinə malikdir. Şirkət, bir il ərzində qadın işçilərinə 10 günlük “menstrual məzuniyyət” verəcəyini açıqladı.
Zomato Türkiyə Ölkə Müdiri C Ankut Aydın məsələləri ilə əlaqədar etdiyi şərhdə; “Menstruasiya dövrünə görə fizioloji və / və ya zehni kirli hiss etdiyim və bu səbəbdən işləyə bilməməyimin iş həyatında asanlıqla ifadə edilə biləcəyi və bioloji fərqlərin anlayış, inam və hörmətlə qarşılandığı bir mədəniyyətə sahib olmağımızdan qürur duyuruq. Bu çərçivədə ehtiyac duyulan qadınlarımız və transseksual işçilərimiz üçün ildə 10 günlük bir müddət tətbiq edirik. Bundan əlavə, tüm Zomato işçiləri qadın, şahıs, homoseksual və ya cinsiyyətdən asılı olmayaraq 6 aylıq ödənişli analıq məzuniyyəti almaq hüququna malikdirlər. Bundan əlavə, yeni doğulmuş körpəyə 1000 ABŞ dolları məbləğində bir ailə dəstəyi verilir. Zomato bizim evimizdir və evini daha da gözəlləşdirmək üçün bir işi yoxdur. ” Formada danışdı.
Mənbə: 1 2 3
İzmir Barosu
Keçən ilin sentyabr ayında qadınları hər sahədə gücləndirməyə çalışdıqlarını bildirən İzmir Barosu, qadın işçilərinə ayda bigün menstrual məzuniyyət vermək qərarına gəldi. İzmir Barosu, menstrual məzuniyyət qərarını Twitter hesabında açıqladı.
Tunceli Bələdiyyəsi
Tunceli Bələdiyyəsi, İzmir Barosu’ndan sonrasında qadın işçilərə aybaşı məzuniyyəti verdiklərini açıqladı. Bələdiyyə mövzu ilə əlaqədar bu ifadələri etdi; “Sentyabr ayında keçirilmiş bələdiyyə məclis toplantısında qadınların mövcud tələblərini müəyyənləşdirərək və bu problemləri həll etmək məqsədi qoyaraq bir Cins Bərabərliyi Komissiyası yaratmağa qərar verdik. Qadın məclislərimiz və komissiyamız bələdiyyə tərəfindən hər cür ayrıseçkiliyə qarşı gender bərabərliyinə əsaslanan bir şəkildə həyata keçiriləcək tüm xidmət və layihələrin dizaynına töhfə vermək üçün işlərini davam etdirir. Bu mənada, gender bərabərliyi prinsipimizə əsaslanaraq qadın işçilərimizə hər ay menstrual məzuniyyət verilməsinə qərar verdik. ”
