Tip 2 diyabet şikâyeti olan bireylerin, bağışıklık sistemini güçlü tutması sağlıklı kişilere kıyasla çok daha önemli bir durumdur! Çünkü Hastalık Kontrol ve Önleme (CDC) Merkezine göre diyabet gibi altta yatan sağlık koşulları olan kişiler, koronavirüs ile enfekte olursa, bu daha ciddi sağlık sorunlar için yüksek riskler oluşturabilir. Dolayısıyla bu kişilerin öncelikle bağışıklık sistemini güçlendirmeleri şarttır.
Bağışıklık sistemini geliştirmek için yeterli uyku, tutarlı bir egzersiz programı ve stres giderici stratejiler faydalı olabilirken, bağışıklık sistemini güçlendiren gıdaları tüketerek de buna yardımcı olabilirler. Hemoglabin A1C değerini hedeflenen düzeyde tutacak besin açısından zengin, düşük karbonhidratlı gıdaları diyetlerine eklemeleri bağışıklık sistemi güçlendirme de etkili bir yaklaşımdır.
Herkesin karbonhidrat hedefleri farklıdır, sonuçta kiloya, yaşa, aktivite seviyesine ve herhangi bir ilaç alıp almadığına bağlıdır. Bununla birlikte, CDC ortalama olarak, diyabetli insanların kalorilerinin yaklaşık yüzde 45’ini karbonhidratlardan almasını ve çoğu kadının yemek başına yaklaşık 45 ila 60 gram (g), çoğu erkeğin ise yemek başına yaklaşık 60 ila 75 gr ihtiyacı olduğunu tavsiye etmektedir. Fakat herkesin beslenme ve karbonhidrat ihtiyaçları farklı olabileceğinden dolayı, diyet yaklaşımını uzman bir doktorla görüşmek en doğru yaklaşım olacaktır.
Bu yazımızda TİP2 diyabetlilerin bağışıklıklarını güçlendirmek için tüketebilecekleri besinler hakkında bilgiler vermeye çalışacağız.
Şeker Hastalığında (Diyabet) Beslenme Önerileri
Nohut
Nohut tok tutucu lif ve bağışıklık güçlendirici çinko bakımından zengin bir gıdadır. Protein bağışıklık sistemini güçlendirmek için gereklidir, çünkü A, D ve E vitaminleri gibi çinko, demir ve selenyum da bağışıklık sistemini güçlendiren mikro besinlerdir. Bu durum göz önüne alındığında çinko açısından zengin olan bitki bazlı protein kaynağı nohudu tüketilebilirler. ABD Tarım Bakanlığı’na (USDA) göre günlük değerin (DV) yaklaşık yüzde 9’u olan 1 porsiyon nohut 1 miligram çinko içerir.
Aralık 2016’da Biyokimya ve Biyofizik Arşivlerinde yayınlanan bir incelemeye göre, beyaz kan hücrelerinin çalışması için çinkoya ihtiyaç vardır. Dahası, BioMed Research International’da Şubat 2018’de çevrimiçi yayınlanan bir araştırmaya göre, çinko kalp için adeta nimettir ve diyabetli ikişiler için bu önemlidir, çünkü CDC zamanla yüksek kan şekerinin kalbi olumsuz etkileyebileceği bildirmektedir. Nohut karbonhidrat bakımından yüksek olmasına rağmen, bir bardak porsiyon yaklaşık 20,2 g’dır. Aynı zamanda fincan başına 6.55 g veya DV’nin yaklaşık yüzde 26’sını sunan mükemmel bir lif kaynağıdır. İkinci özellik, onları diyabetli insanlar için ideal hale getirmektedir.
Yapılan 15 çalışmanın meta-analizinde, bu artan lif alımının, kan şekeri yönetimi için bir ölçü olduğunu ve kan şekerinin, açlık azaltmaya yardımcı olabileceğini tespit edilmiştir. Besin maddeleri üzerine Temmuz 2018’de yayınlanan bir makalenin yazarlarına göre, yüksek lifli bir diyet, daha sağlıklı kilo ve kan şekerinin daha da stabilize edilmesine yardımcı olabilecek gelişmiş insülin duyarlılığı ile ilişkilidir. Mayo Klinik; kişi şayet düşük lifli bir diyet uygulanıyorsa, alımını kademeli olarak artırdığından emin olmalı ve bunu yaparken bol miktarda su içmelidir,aksi takdirde, karın ağrısı, gaz ve şişkinlik yaşayabilir, konusuna vurgu yapmaktadır. Nohut tüketirken daha lezzetli bir hale getirmek için evde humus veya nohudun katılabileceği krakerler yapılabilir.
Yağlı Deniz Ürünleri
Omega 3 içeren yağlı deniz ürünleri bağışıklık ve kalp sağlığı destekleyici etkili gıdalardır. Buna rağmen Ağustos 2019 yılında yayınlanan araştırmaya göre Omega-3’ler, tip 2 diyabete çok az veya hiç etkisi olmadığı, fakat bağışıklık işlevi geliştirme de önemli bir fayda olabildiği şeklindedir. Omega-3’lerin bir bileşeni olan EPA, bağışıklık faydalarını güçlendiren beyaz kan hücrelerinin aktivitesini artırabilir. Bir geçmiş çalışmaya göre bu etki önemli olabilir, bu yüzden sadece önerilmektedir. Aynı zamanda hızlı bir şekilde gerçekleşebileceğine dair araştırma sonuçları çıkmıştır.
Ayrıca, bu deniz ürünlerine yönelik gıdaların bilinen kalp faydaları bulunmaktadır ve, Hindistan Endokrinoloji ve Metabolizma Dergisi’nin Mayıs-Haziran 2013 sayısında yayınlanan bir incelemeye dikkat çekmektedir. Mayo Kliniğe göre, yağlı balıkların iltihabı azalttığı, böylece kan damarı fonksiyonunu iyileştirdiği ve trigliseritleri azalttığı görülmektedir. Yağlı balıklar, soslar olmadan hazırlandığında, diyabet diyetine eklemek için harika düşük karbonhidratlı yiyecekler olabilirler. USDA’ya göre, 5 onsluk bir somon porsiyonu sadece 5 g karbonhidrat içerir.
Diyabet Diyeti
Havuç
Havuç glisemik indeks açısından düşük, A vitamini açısından zengin bir gıdadır. Uzmanlara göre, A vitamininin çeşitli hücresel süreçlerle bağışıklık sistemini desteklemesine yardımcı olabilir ve A vitamini açısından zengin kaynaklardan biri havuçtur. Havuçlar, A vitamininin ana kaynağı olan beta-karoten içermektedir, ayrıca düşük glisemik yük içerdiklerinden dolayı kan şekeri artışına neden olma olasılıklarının düşüktür.
Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü’ne (NIDDK) göre, diyabet hastaları için önemli bir husus olan göz sağlığı için faydalıdırlar. Diyabet zamanla zayıf görmeye yol açan göz hasarına neden olabilir ve kişiyi katarakt ve glokom gibi sorunlar için daha yüksek risk altında bırakır. Nutrients’te yayınlanan araştırmalar, havuçlardaki beta-karotenin lutein ile birlikte göz hasarını önlemeye yardımcı olabilecek antioksidanlar sağladığını bulmuştur. Havuç tüketimini lezzetli hale getirmek için domates sosu veya kıyma içine havuç rendelenebilir veya küçük taze havuçlar atıştırılabilir.
Brezilya Fındığı
Brezilya fındığı zengin selenyum kaynağıdır ve selenyum tip 2 diyabetliler için önemli bir mineraldir, çünkü tiroid sağlığını desteklemektedir. Amerikan Diyabet Derneğine göre tiroid sorunları ile boğuşurken kan şekeri kontrolü ile uğraşmak daha zor olabilir. Ve bilindiği gibi hem diyabet ve tiroid hastalığı, endokrin sorunlardır. NIH, selenyumun tiroid hormonlarının düzenlenmesinde kritik bir rol oynadığını belirtmektedir, çünkü yapılan araştırmalara göre diyabetli olanlarda tiroit bozuklukları görülme sıklığı yüksektir. Bu yüzden sağlıklı beslenme ile tiroit fonksiyonlarını yönetmek faydalı olacaktır.
Uzmanlara göre brezilya fındığından yararlanmak için küçük bir porsiyon yeterli olabilmektedir. Cleveland Kliniğe göre (4 orta boy Brezilya fındığı yeterlidir. USDA, tek bir protein servisine ek olarak, 4 Brezilya fıstığının 383.2 mcg selenyum veya DV’nin yaklaşık 7 katı olduğunu belirtmektedir.)
Ceviz
Ceviz E vitamini ve sağlıklı yağlar açısından zengin bir gıdadır. Önemli mikro besin olan E vitamini, bağışıklık sistemini korumaya yardımcı olan güçlü bir antioksidandır. Araştırmalar ayrıca, bu vitaminin diyabetli kişilerde glisemik kontrolü geliştirebileceğini tespit etmişlerdir. Ceviz mükemmel bir E vitamini kaynağı ve iltihabı azaltmaya yardımcı olan harika bir omega-3 yağ asitleri kaynağı olmasının yanında çok az karbonhidrat içermektedir. Bu nedenler glikoz seviyeleri üzerinde minimum etkiye sahiptir. Ocak 2018’de Diyabet, Obezite ve Metabolizma hakkında yayınlanan küçük bir çalışmaya göre ceviz beynin iştah ve dürtü kontrolü ile ilgili bir bölümünü aktive edebilir. Bu yüzden kilo vermeyi hedefleyen kişiler içinde ideal bir gıdadır. USDA’ya göre, (yaklaşık 14) ceviz yarılarının 1 oz DV yüzde 5 ile 0.198 mg E vitamini içermektedir.
Biber
Biber C vitamini içerir ve karbonhidrat açısından düşüktür. Biberlerin C vitamini açısından zengin olması bağışıklık sistemini güçlendirmeye ve hücrelere zarar verebilecek serbest radikalleri ortadan kaldırmaya yardımcı olur. USDA’ya göre, bir bardak dilimlenmiş kırmızıbiber 117 mg C vitamini veya DV’nin yüzde 130’unu bulundurmaktadır. Diyabet, Obezite ve Metabolizma Kasım 2018 sayısında C vitamini takviyeleri içeren bir çalışmada, besini tip 2 diyabetli kişilerde kan şekeri düzeylerini iyileştirmiş ve kan basıncını da yönetmeye yardımcı olmuştur. Dolmalık biberler glikoz seviyeleri üzerinde minimum etkiye sahiptirler. C vitamini için bir başka fayda daha iyi cilt sağlığı ve yara iyileşmesidir, çünkü 2017’de Nutrients’te yayınlanan bir rapora göre, bu durum kolajen oluşumu ile ilişkilidir.
Mercimek
Mercimek çinko ve lif bakımındab zengin bir gıdadır. Aynı zamanda iyi bir çinko kaynağı olan mercimek, tokluğu artırmaya yardımcı olan ve kan şekerini sabit tutan lifle doludur. Mercimek, kahverengi, yeşil, kırmızı, sarı ve siyah dahil olmak üzere çeşitli renklerde olabilir. Lif, sağlıklı bağırsak bakterileri için prebiyotik görevi görür ve bağırsak bakterilerinin bağışıklık sistemini güçlendirdiği belirlenmiştir.
Mercimek ve baklagiller (fasulye), kurutularak veya konserve edilmiş tüketilen tahıllardır ve iyi miktarda protein de sağlarlar. USDA’ya göre, ¼ bardak kurutulmuş mercimek 30 g karbonhidrat ve 15 g lif (DV’nin yüzde 60’ı) içerir. Mercimek, düşük glisemik indeksli bir besindir, bu da onları diyabetli bireylerin tüketmesi için uygun hale getirir. Bu, kilo vermeye çalışanlar için bir başka iyi seçimdir, çünkü artan tokluk daha uzun süre tok hissedileceği anlamına gelir ve bu da atıştırma tutkusunu azaltabilir, sonuç olarak günlük kalorileri azaltabilir.
Nih.gov
