Çin aşısında endişelendiren haberler

Yerli aşı emek harcamaları bir taraftan devam ederken dünyanın gözü kulağı geliştirilen öteki aşılarda. Türkiye, hem Çin’den 50 milyon doz aşı sipariş etti hem de Pfizer ile BioNTech’in geliştirdiği aşı için devrede. Türkiye’de de testleri meydana getirilen ve Aralık ayında kullanılmaya başlanacak Çin aşı ile ilgili ortaya çıkan haberler ise endişelere niçin oldu.

‘SinoVac’ niçin sual
işaretlerine niçin oluyor

Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca son yapmış olduğu açıklamada Aralık ayında Çin aşısının (KoronaVac) öncelikli olarak belli yaş ve risk gruplarına bakılırsa kullanılacağını paylaştı.

Çin aşısının 3. faz denemeleri tamamlanmadan ülkede kullanımına başlanması, sıhhat otoriteleri tarafınca kaygı verici olarak nitelendiriliyor.

Time’a konuşan Sydney Üniversitesi‘nden küresel sıhhat güvenliği uzmanı Doç. Adam Kamradt-Scott “Bu çılgınlık. Geçmişte hemen hemen onaylanmamış aşıların klinik deneylerde zararı olan ve uzun vadeli yan tesirleri olduğu örnekler gördük” diyerek endişelerini paylaşırken, kontrol aşamasıyla ilgili de kaygılar bulunuyor. Aşı Çin’de son onayı almadan 1 milyon kişiye yapılmış durumda.

Kontrol aşamasında olan ve onay almayan Çin aşısını, ülkede isteyen hepimiz yaptırabiliyor. İki dozu için 394 yuan (470 TL) ödeyen Çinli vatandaşların, aşı yaptırmak için WeChat üstünden kayıt olmaları gerekiyor.

Üretim tekniği eski

Ilk olarak KoronaVac eski bir yöntem olan inaktif virüs tekniğine bakılırsa üretiliyor. Burada, enfekte etme hususi durumunu yitirmiş olan virüs vücuda verilerek, vücudun hastalığa bağışıklık kazanması hedefleniyor.

Alternatif aşılar Moderna ve BioNTech ise yeni bir yöntem olan mRNA tekniğiyle üretiliyor. Bu aşılar kolaylıkla yüksek sayılarda üretilebilirken CoronaVac’ın üretimi için tavuk yumurtası gerekiyor.

Brezilya deneyleri durdurdu

Eylül ayında Nature dergisinde gösterilen bir makalede, aşının ilk iki faz testlerinde deneklerin yüzde 90’ından fazlasında antikor oluştuğu bilgisi paylaşılmıştı. Sadece Brezilya’daki aşı deneyleri, aşı meydana getirilen bir kişinin ölmesi üstüne Kasım başlangıcında durdurulmuş, bu ölümün aşıyla bir bağlantısının olmadığının anlaşılması üstüne deneylere devam edilmişti.

Türkiye’nin de 50 milyon doz almış olduğu SinoVac‘ın ülkemizdeki 3. faz denemelerindeki sonuçlarıyla ilgili hemen hemen data paylaşımı yapılmadı. Bu yüzden kamuoyunda Aralık ayında kullaımına başlanacak aşı için sual işaretleri de var.

Aşı 11 Aralık’ta sıhhat çalışanlarına uygulanmaya başlanacak.

Pozitif yanları dağıtım zinciri

BBC’nin haberine bakılırsa, üretim açısından öteki aşılara bakılırsa dezavantajı bulunan Çin aşısının, depolama ve nakliye açısından mühim artıları var. SinoVac araştırmacısı Gang Zeng, aşının 2-8 aşama içinde üç yıla kadar saklanabilme ihtimalinin bulunduğunu söylüyor.

Bu durum bilhassa soğuk zincir yada altyapısı iyi olmayan ülkelerde mühim bir avantaj.

BioNTech/Pfizer aşısının ise -70 derecede saklanması gerekiyor. Aşı beş gün süresince düzgüsel buzdolabı sıcaklığında dayanıyor. Moderna aşısının ise -20 derecede altı aya kadar saklanabileceği, düzgüsel buzdolabı sıcaklığında ise 30 güne kadar dayanabileceği belirtiliyor.

Mehmet Ceyhan: Faz-2 kafi değil

Çin aşısı ile ilgili sual işaretlerine Prof Dr. Mehmet Ceyhan da dikkat çekti. Ceyhan’a bakılırsa tüm aşıların 3. faz deneyleri ile ilgili veriler açıklansa da bunlar hemen hemen bilimsel bir veriye dönüşmedi. Ceylan “Çin aşısının etkinliği ile ilgili açıkçası fazlaca bir veri yok. Hemen hemen Türkiye’deki çalışmaların hiçbiri tam anlamıyla neticelenmiş değil. O yüzden elimizde bu aşının etkin olduğuna dair bir tek faz 2 emek harcamaları var. Onlar da birkaç yüz kişiye yapılır ve bir tek bir düşünce verir. Esas yüz binlerce insan üstünde yürütülen faz-3 emek harcamaları önemlidir” diyor.

Ceylan aşının ne kadar bağışıklık sağladığına ilişkin faz-1 ve faz-2 deneylerinde ortaya çıkan verilerin kafi olmadığına dikkat çekerek faz-3 emek harcamaları tamamlandığında bunun anlaşılabileceğine dikkat çekti. Bu durum da 11 Aralık’ta başlamış olacak aşılama için bir sual işareti olarak karşımıza çıkıyor.