Gen düzenlemelerinde görev almak ve genetik araştırmalarında kullanmak için yeni bir genin kullanılması planlanıyor. CasX adlı gen, çok daha küçük ve etkili çalışmalar yapmayı sağlıyor.
Genetik biliminde yapılan pek çok atılım için, gerçekleştirilen pek çok genetik düzenleme için teşekkür etmemiz gereken bir gen var: Cas9. Bitkilerde, hayvanlarda ve insanlarda bulunan bu geni kullanarak pek çok çalışma gerçekleştirildi.
Bakterilerde keşfedilen CasX ise benzer özelliklere sahip ancak çok daha küçük bir gen.
Bu gen aslında iki yıl önce, UC Berkeley’deki araştırmacılar Jill Banfield ve Jennifer Doudna tarafından keşfedildi. Cas9 ile oldukça benzer olan bu gen, boyut olarak daha küçük olması sayesinde gen düzenleme için son derece idealdi. Bu noktada akıllara takılan soru ise genin, ait olduğu bakterinin dışında yaşayıp yaşamayacağıydı.
Nature dergisinde yayımlanan yeni bir makaleye göre, CasX proteini hem insan hem de bakteri hücrelerindeki genetik materyalin değiştirilmesinde etkili olarak kullanılabilecek. Bu gen, oldukça iyi incelenmiş olan kuzenleri Cas9 ve Cas12’ye benzerlikler gösteriyor. Ek olarak genin alındığı canlı, insanla bir arada yaşayan bir canlı değil. İnsan bağışıklık sisteminin bu geni kabul etme olasılığı daha yüksek.
Araştırmanın yazarlarından Benjamin Oakes, CasX için çok heyecanlı olduklarını söylüyor. O’na göre bağışıklık sistemi, genom düzenleme aracının özelliği ve hücre içine erişebilirliği eşit derecede önemli.
Araştırmacılardan Jun-Jie Liu ve natalia Orlova, cryo-elektron mikroskobu kullanarak CasX proteinin gen düzenleme sürecini adım adım kaydetti. Proteinin özel molekül yapısını ve şeklini göz önüne alan araştırmacılar, bu gen ile Cas9’un bir ortak atası olmadığını açıklıyor.
Genin özelliğini açıklayan IGI yöneticisi Jennifer Doudna, genetik biliminde makas olarak kullanılacak geni değil, İsviçre çakısı olacak olan geni bulmaya çalıştıklarını söylüyor.
Araştırmacılar, CasX geni üzerindeki çalışmalarına devam edecekler.
Kaynak : https://phys.org/news/2019-02-scientists-smaller-crispr-gene-editor.html
https://www.webtekno.com/crispr-gen-duzenleme-casx-h62550.html
