Odun kömüründe tüm su ve uçucu bileşikler yavaş ve kuru ısı ile uzaklaştırılır ve yalnızca karbonu geride bırakılır. Yani genellikle tamamı yanmış odundur. Aktif kömür ise biraz farklıdır: üretim sırasında, odunun yüzeyi çeşitli kimyasallara maruz bırakılarak küçük gözenekler ve kabarcıklar oluşturularak elde edilir. Bu işlem, kömürün yüzey alanını arttırır, böylece diğer kimyasallara bağlanma veya adsorbe etme yeteneği de artırılmış olur. Bu reaksiyon ve absorpsiyon kapasitesi ise aktif olarak adlandırmaktadır.
Periyodik tablodaki altıncı element olan karbon, iyi hazırlanmış aktif kömürün en önemli bileşenidir ve ağır metaller, uçucu gazlar ve başka zehirli maddelerle bağlar oluşturabilir. Birçok filtrasyon sistemi, ağır metalleri bağlamak ve mikroplarla kontaminasyonu önlemek için bir aktif kömür tabakası içermektedir. Bunun yanında insanoğlu eski Mısır uygarlığının en parlak döneminden beri zehirlenmelerde hayatta kalmak aktif kömür kullanmışlardır.
1831’de Tovery adında bir araştırmacı Fransız Tıp Akademisi’nin önünde durarak, ölümcül bir striknin dozu almış ve hayatta kalmıştır. Hayatta kalmasını sebebi ise aynı zamanda yüksek miktarda aktif kömür yutmasıdır. Kömür muhtemelen striknin midesinde ve bağırsaklarında adsorbe ederek kan dolaşımına girmesini engellemiştir.
Aktif Kömür Zehirlenmelerde Nasıl Etkili Olur?
Aktif kömür, yüzyıllardır zehir için iyi bilinen bir panzehir olmuştur; hatta eski Mısırlılar bu amaç için ilk kömürü kullanmış olabilirler. Aktif kömürün eşsiz bir yeteneği vardır: bağırsaktaki birçok ilaca ve toksine bağlanır. Bu bağlanma, zararlı etkilere sahip olabilecekleri kan dolaşımına geçmelerini önlemektedir. Sonuç olarak, aktif kömür, çeşitli zehirlere karşı çok yararlı bir panzehir ve bazı ilaçlarla aşırı doz için bir çare olarak kabul edilmektedir.Bunun yanında Aktif Kömürün(Karbonun) Sağlık Açısından Faydaları olduğuna dair bilimsel çalışmalar mevcuttur.
Aktif Kömürün Aşırı Doz Alımlarında Kullanımı
Modern tıpta, aşırı doz ve zehirlenmeden mustarip kişilere yardımcı olmak için aktif kömür kullanılmıştır. Aktif kömür ile temizlenmiş maddeler arasında şunlar yer almaktadır:
- Alkoller (etanol, metanol ve etilen glikol)
- Kötüye kullanım fensiklidin ilacı (PCP, melek tozu olarak da bilinir)
- Fenobarbital ve Xanax gibi benzodiazepinler gibi yatıştırıcılar
- Digoksin ve teofilin gibi ilaçlar
- Parasetamol
- Valproat, epilepsi ve bipolar bozukluk için kullanılır
- Datura meyvesi (jimsonweed)
PCP gibi bazı ilaçlar vücutta uzun süre kalmaktadırlar. Karaciğer PCP’yi işler ve safra ile bağırsağa atar, daha sonra tekrar kan içine geri emilebilir. PCP’ye aşırı doz uygulayan kişilere, ilacı karaciğerden bağırsağa geri döndüklerinde yakalamak için çoklu dozlarda aktif kömür verilebilir.
Aktif kömür, aşırı dozdan sonra ne kadar erken alınırsa o kadar etkili olur. Hatta Dünyanın bazı bölgelerinde, sağlık görevlileri, aşırı doz ile tedavi arasındaki süreyi kısaltmak için ambulansta aktif kömür verme yetkisine sahiptirler.
Aktif kömür önemli bir detoksifiye edici bileşik olmakla birlikte, tüm zehirler, tüm aşırı dozlar veya tüm hastalar için uygun değildir. Bir profesyonel tarafından yönlendirilmedikçe, aktif kömürü zehirlenme veya aşırı doz için kendi kendine alınmamalıdır. Eğer doz aşımı yapıldığından şüpheleniliyorsa, derhal uzman bir sağlık kuruluşu aranmalı yönlendirme talimatlarına uyulmalıdır veya acilen sağlık kuruluşuna gidilmelidir.
Aktif Kömür Detoks İçin İşe Yarar mı?
Yiyeceklerin veya suyun belirli bileşiklerle kontamine olduğundan şüpheleniyorsa, aktif kömür vücudun bunları emmesini engelleyebilir. Örneğin, birçok yaygın su kirleticisine ve Aspergillus küfleri tarafından üretilen bir mantar toksini olan aflatoksin B1’e bağlanmaktadır. Aktif kömür bazı durumlarda faydalı olabilir, ancak sindirim sisteminde bu etkiyi yaratabileceği ve sadece sindirim sistemini detoks edebileceği bilinmelidir.
Zehirler ve toksinler kana emildikten sonra, aktif kömür o kadar yararlı değildir. Bu nedenle sağlık profesyonellerinin zehirlenmeden sonraki ilk bir saat içinde aktif kömür vermeleri çok önemlidir. Ayrıca, aktif kömür bağırsaktaki vitaminlere de bağlanmaktadır. Uzun süreli kullanılması vücudun ihtiyaç duyduğu tüm besin maddelerini almasını engelleyebilir. Sonuç olarak aktif kömür vücudun zararlı kirleticileri ve toksinleri emmesini engelleyebilir, ancak günlük kullanım için daha iyi seçenekler bulunduğu göz ardı edilmemelidir.
Aktif Kömür ve İlaç Etkileşimleri
Aktif kömür, birçok ilacın bağırsakta bağlandığı ve kan dolaşımına emilmelerini önlediği için düzgün çalışmasını önlemektedir. Bir ilacın aşırı dozu aktif kömür ile tedavi edilebilirse, o ilaç aktif kömür varlığında çalışmaz, çünkü kan dolaşımına geçmeden önce adsorbe edilmektedir. Bunlar arasında Tylenol gibi yaygın ağrı kesiciler ve sertralin gibi antidepresanlar bulunmaktadır. Doktor, etkileşimleri önlemek için herhangi bir ilaç veya takviyeden en az 2 saat önce veya 1 saat sonra aktif kömür almayı önerebilir. Olumsuz etkilerden veya beklenmedik etkileşimlerden kaçınmak için, aktif kömür kullanmadan önce doktora danışılması tavsiye edilmektedir.
Aktif Kömürün Ticari Formları
Aktif kömür çoğunlukla kapsül veya toz formunda bulunmaktadır. Eğer kişi kömürü yutmayı planlıyorsa, etiketi dikkatlice okumalıdır. Aktif kömürü toz haline getirmek için, önerilen dozu bir bardak suya karıştırılıp içilmeli ve ardından da bir bardak daha sade su içilmelidir. Kişi eğer uzman bir sağlıkçı tarafında aktif kömür kullanmaya yönlendirildiyse, doktorun verdiği talimatlar dikkatlice izlemelidir.
Diş fırçaları gibi bazı kömür ürünlerinin kalsiyum bentonit kili veya bitkisel özler gibi başka bileşenler içerebileceğini unutulmamalıdır. Bunlar toksik olmasa da, aktif kömürün etkisini incelenmemiş şekilde değiştirebilirler. Bazı ürünler kömürün kaynağını listelemektedirler ve bu kaynaklar genellikle hindistan cevizi kabukları ve bazen çeşitli odun türleri şeklindedir. Aktif kömür iyi hazırlanmışsa, kaynak önemli olmamalıdır, çünkü karbon dışındaki her madde zaten yakılmış durumdadır.
Aktif Kömür Alınacak Dozaj
Aşırı doz dışında herhangi bir şey için güvenli ve etkili bir aktif kömür dozu yoktur, çünkü birini bulmak için yeterince güçlü bir çalışma yapılmamıştır. Ticari aktif kömür ürünleri genellikle günde 1 ila 3 gram aktif kömür önerilmektedir. Yaşlılarda kabızlığı hafifletmek için 250-750 mg / gün civarında daha düşük dozlar kullanılmıştır. Bununla birlikte, safra akışı veya yüksek kolesterolü bozuk olan insanlar için sindirim yardımcısı olarak kömür üzerinde yapılan çalışmalar genellikle günde 24 ila 40 g dozlar kullanmıştır. Zehirlenme veya aşırı dozda ilaç alımından sonra verilen standart kömür dozu 50 ila 100 g arasındadır.
Aktif kömür, zehir ve aşırı doz için iyi çalışan bir panzehirdir, ancak kullanımı ve mekanizmaları hakkındaki araştırmaların çoğu on yıllık bir zaman zarfı içindedir. Özellikle, diğer sindirim yararları (sindirim sağlığını desteklemek ve kolesterolü düşürmek gibi) tam olarak araştırılmamıştır.
Aktif kömür, bağırsaktaki çoğu toksine ve ilaca bağlanarak kanın içine emilmesini önleyen son derece yüksek bir yüzey alanına sahip özel bir kömür türüdür. Çoğu zehirlenme ve aşırı dozdan bir saat sonra alındığında etkili bir panzehir olmuştur. Ayrıca böbrek ve karaciğer fonksiyonunu destekleme gibi daha sıradan sağlık yararları olabilir, ancak bunlar iyi çalışılmamıştır ve kanıtlar kullanımını desteklemek için yetersiz kabul edilir.
Bazı erken çalışmalar, kolesterolü düşürebileceğini düşündürmektedir. Ayrıca ağız sağlığını destekleyebilir, dişleri beyazlatabilir ve hatta kronik yaraların temiz kalmasına ve iyileşmesine yardımcı olabilir. Aktif kömür çok güvenli kabul edilir, ancak aynı zamanda alınırsa besinleri, ilaçları ve diğer faydalı bileşikleri adsorbe edebilir.
En yaygın yan etkisi arasında kabızlık, bunu takip eden mide bulantısı, kusma, elektrolit dengesizliği ve zatürre (tozun solunması) takip etmektedir. Aktif kömür çoğu ilacın çalışmasını önleyebilir; Önemli destekleyici ilaç kullanıyorsa muhakkak doktora danışarak kullanmak gerektiğini bilmek gerekir.
goodrx.com
